Rozdział 18. Imprezy branżowe za granicą - rynek wydawniczy.

Wstęp.

Kłopoty, z jakimi zmagają się wydawcy w Polsce, w pewnej mierze dotyczą także całego rynku wydawniczego, choć większa popularność wydawnictw elektronicznych w krajach Europy Zachodniej i Stanach Zjednoczonych sprawia, że nawet w kryzysie państwa te radzą sobie dużo lepiej. Eksperci wskazują na rynek pozycji elektronicznych i przystosowanie publikacji do nowych nośników, przede wszystkim smartfonów, jako prawdopodobny kierunek rozwoju branży [1] , choć podkreślają również, że książki elektroniczne są raczej wsparciem dla tradycyjnych publikacji, ponieważ promują czytelnictwo w ogóle, zwłaszcza wśród najmłodszych [2] . Perspektywy rozwoju związane są również z koncentrowaniem się na innych rynkach, zwłaszcza w Azji oraz Ameryce Południowej, które nie zostały dotknięte konsekwencjami kryzysu ekonomicznego [3] . Wielka Brytania jest krajem o najbardziej rozwiniętej branży wydawniczej, a Unia Europejska w całości reprezentuje niemal 42% rynku, nic więc dziwnego, że największe imprezy związane z branżą wydawniczą odbywają się właśnie w Europie [4] . Poniżej krótki opis najważniejszych wydarzeń branżowych na świecie.

Międzynarodowe Targi Książki we Frankfurcie.

Najbardziej rozpoznawalną i największą imprezą tego typu na świecie, odbywającą się od 1949 roku, są Międzynarodowe Targi Książki we Frankfurcie nad Menem. Targi mają miejsce w październiku i trwają 5 dni – w 2013 roku od 9 do 13 października, z czego trzy pierwsze dni zarezerwowane są dla przedstawicieli branży wydawniczej, zaś dwa pozostałe (sobota i niedziela) otwarte są dla wszystkich gości. W Frankfurcie inicjatywa ta zgromadziła w 2012 roku niemal 7400 wystawców z 104 krajów świata, odwiedziło je około 28 0000 gości. Ze względu na swoją rangę i liczbę zagranicznych gości, targi są świetną okazją nie tylko do promowania książek, ale również nawiązywania kontaktów biznesowych, negocjowania umów licencyjnych czy poszukiwania nowych inwestorów. Spotkaniom profesjonalistów służy kalendarz, tworzony i udostępniany on-line oraz rozdawany w drukowanej wersji podczas targów, w którym po uprzedniej rejestracji można zamieścić informację o organizowanym wydarzeniu. W ramach MTK odbywa się również Akademia Frankfurcka – cykl konferencji, wykładów i szkoleń na tematy dotyczące rynku wydawniczego. Ceny dla wystawców są oczywiście wyższe, niż na polskich imprezach. Metr kwadratowy przestrzeni wykupiony z wyprzedzeniem kosztuje 351 euro, czterometrowe stoisko z kolei 1045 euro. Ponadto wystawca musi uiścić dodatkowe, obowiązkowe opłaty za zużycie energii (od 20 euro wzwyż), opłatę rejestracyjną za umieszczenie informacji w katalogu (64 euro i więcej) oraz za wstęp (52 euro). Frankfurckie Targi Książki oferują dodatkowe, płatne opcje pozwalające na skuteczniejszą promocję produktów, pełny cennik na rok 2013 znaleźć można na stronie internetowej imprezy [5] . Bilety dla osób związanych z branżą kosztują od 34 (jeden dzień, przedsprzedaż) do 96 euro (pięć dni, w kasie), prywatni odwiedzający płacą między 11-24 euro, dostępne są również zniżkowe bilety rodzinne i grupowe. Polski Instytut Książki oferuje wystawcom z Polski możliwość dzielenia stoiska, opłata za jedną półkę wynosi 450 zł, za cały regał – 1700 zł (PIK dysponuje również miejscami na innych światowych targach książki, zastrzega jednak, że liczba dostępnych regałów jest ograniczona, a zgłoszenie należy wysłać we wcześniejszym, nieprzekraczalnym terminie). Więcej informacji znaleźć można na ich stronie internetowej (http://www.instytutksiazki.pl).

Międzynarodowe Targi Książki w Londynie.

Londyńskie Targi Książki odbywają się corocznie, najczęściej w kwietniu i są drugim co do wielkości tego typu wydarzeniem na świecie. Najbliższa edycja zaplanowana jest na 8-10 kwietnia 2014 r. W tym roku na targach prezentowało się ponad 1500 wystawców, a liczba wszystkich uczestników przekroczyła 25 000 osób. Oferta tej imprezy jest szeroka, obejmuje ponad 240 paneli i innych wydarzeń skierowanych zarówno do wydawców, jak i autorów, agentów literackich, księgarzy, bibliotekarzy, edytorów, dystrybutorów czy wreszcie tłumaczy literatury, do których adresowane są specjalne dyskusje. Chociaż targi skierowane są przede wszystkim do profesjonalistów i nastawione na komunikację typu b2b, organizatorzy przewidzieli również spotkania z autorami oraz strefę poświęconą wydawnictwom dla dzieci. Ceny biletów wahają się w granicach 30 funtów w przedsprzedaży oraz 45 funtów w kasie imprezy. Cena metra kwadratowego powierzchni wynosi 299 funtów plus VAT, a powierzchni ze standardową zabudową 354 funty plus VAT. Organizatorzy proponują przygotowanie oferty dopasowanej do indywidualnych potrzeb wystawcy oraz oferują gotowe pakiety zabudowy stoiska. Więcej informacji znaleźć można na stronie internetowej targów, pod adresem: http://www.londonbookfair.co.uk/en/Exhibiting/Costs--Packages/. Londyńskie Targi Książki, podobnie jak Targi we Frankfurcie oferują możliwość współdzielenia stoiska obsługiwanego przez polski Instytut Książki. Stawka za wynajęcie półki bądź regału jest na podobnym poziomie cenowym.

Międzynarodowe Targi Książki w Guadalajarze.

Targi w Guadalajarze, w Meksyku odbywają się na przełomie listopada i grudnia (w 2013 od 30 listopada do 8 grudnia) i są największym wydarzeniem hiszpańskojęzycznej i iberoamerykańskiej branży wydawniczej. Biorąc pod uwagę wzrastające zainteresowanie rynkiem książek i wydawnictw w Ameryce Południowej, można podejrzewać, że ranga tego wydarzenia będzie wciąż rosła. Już teraz są one bardzo popularną imprezą – w 2012 roku targi odwiedziło ponad 70 0000 ludzi, a zaprezentowało się na nich ponad 1900 wydawnictw z 44 krajów. Najważniejszą częścią targów są publikacje hiszpańskojęzyczne, jednak od jakiegoś czasu (tegoroczna edycja będzie już 27.) coraz bardziej otwierają się one również na inne języki. Targom towarzyszą liczne wydarzenia skierowane do profesjonalistów (m.in. Forum Wydawców, program dla ilustratorów, kongres tłumaczy i panele poświęcone promowaniu czytelnictwa) oraz innych odwiedzających. Targi w Guadalajarze mają bardzo rozbudowany program dla dzieci i młodzieży, tworzony pod hasłem Creating Readers, w którym w 2012 r. uczestniczyło ponad 157 000 młodych odbiorców.

Koszty uczestnictwa w meksykańskich targach są stosunkowo niskie, choć oczywiście w przypadku polskich przedstawicieli branży wydawniczej trzeba wziąć pod uwagę również koszty przelotów. Cena za metr kwadratowy powierzchni wystawienniczej wynosi 227 dolarów amerykańskich (trzeba jednak wykupić minimum 18 m2), wyposażone stoiska kosztują 287 dolarów (minimum 9 m2). Za rejestrację, obejmującą wpis do katalogu targów, trzeba zapłacić 450 pesos (ok. 115 zł) przy wcześniejszej rejestracji i 600 (150 zł) w późniejszym terminie. Więcej informacji znaleźć można pod adresem: http://www.fil.com.mx/ingles/i_exp/i_reserve.asp. Bilety dla odwiedzających kosztują 20 lub 15 pesos, choć część dni zarezerwowana jest tylko dla osób pracujących w branży wydawniczej.

Międzynarodowe Targi Książki w Paryżu.

Paryskie targi, znane również pod francuską nazwą Salon du Livre, odbywają się co roku w marcu. Między 21 a 24 marca 2014 r. będzie miała miejsce ich 34. edycja. Od dziesięciu lat swoje stoisko ma na nich polski Instytut Książki. Targi są imprezą skierowaną zarówno do profesjonalistów, jak i szerszej publiczności – bilety wstępu kosztują 10 euro, studenci, seniorzy i młodzież do 18. roku życia są zwolnieni z tej opłaty. W targach bierze udział ponad 1000 wystawców z niemal 40 krajów, w 2013 r. odwiedziło je 190 000 gości. Organizatorzy dysponują dużą liczbą sal konferencyjnych i pomieszczeń przeznaczonych do prowadzenia warsztatów. Podczas targów funkcjonuje również instytucja Rights Centre, która jest miejscem stworzonym z myślą o negocjacjach praw autorskich i licencji wydawniczych. Wśród wyróżnionych działów znajduje się strefa poświęcona kulinariom oraz Art Square, gdzie prezentowane są albumy, ekskluzywne wydania oraz artbooki. Jeden dzień targów poświęcony jest w całości dyskusjom i warsztatom związanym z tłumaczeniami. Organizatorzy wydarzenia nie podają kosztów wystawienia stoiska, zależą one bowiem od indywidualnych preferencji wystawców, dokładnej lokalizacji standu itp.

BookExpo America.

Targi BookExpo America (BEA) odbywają się w głównych miastach Stanów Zjednoczonych (od 2009 roku w Nowym Jorku) pod koniec maja i są największą imprezą branży wydawniczej w Ameryce Północnej. W targach uczestniczy około 1000 wystawców, a odwiedza je ponad 90 000 gości. Charakterystyczną cechą BEA jest wyraźna obecność nowych technologii. Dotyczy to zarówno samej branży wydawniczej – w czasie targów odbywają się konferencje i panele poświęcone cyfryzacji, książkom elektronicznym czy zjawisku self-publishingu, jak i kwestiom organizacyjnym, bowiem wydarzenia towarzyszące imprezie można śledzić na żywo w Internecie poprzez stronę: http://bookbliss.com/ (jak podają organizatorzy w 2012 roku robiło to niemal 100 000 widzów). Dla autorów i wydawców przeznaczony jest również portal Pubmatch (http://www.pubmatch.com), dzięki któremu mogą nawiązać oni współpracę za pośrednictwem sieci. Bilety na BEA, poza ostatnim dniem, przeznaczone są dla przedstawicieli branży i różnią się w zależności od tego, na jakie wydarzenia gwarantują wstęp. Bilet na ostatni dzień, dla tzw. Power Readers kosztuje 49 dolarów, pozostałe ceny znaleźć można na stronie internetowej wydarzenia [6] . Ceny dla wystawców również są zróżnicowane, indywidualne kosztorysy można otrzymać od organizatorów.

Inne imprezy związane ze światowym rynkiem wydawniczym:

Targi Książki w Belgradzie – październik (http://www.beogradskisajamknjiga.com).
Targi Książek dla Dzieci w Bolonii – marzec (http://www.bookfair.bolognafiere.it/en/).
Targi Książki w Pekinie – sierpień/wrzesień (http://www.bibf.net).
Biennale Książki w Rio De Janeiro – sierpień/wrzesień (http://www.bienaldolivro.com.br/).
Targi Książki w Istambule – listopad (http://www.istanbulbookfair.com/).
Targi Książki Non-Fiction w Moskwie – listopad/grudzień (http://www.moscowbookfair.ru/eng/).