18. Wyjazd na staż zagraniczny – korzyści i możliwości

Nikogo nie powinno dziwić, że wraz z postępującą globalizacją rynku pracy wzrasta też liczba osób, dla których szukanie stażu nie musi ograniczać się wyłącznie do granic własnego kraju. Wyjazd na staż zagraniczny jest decyzją, którą warto jest dobrze zaplanować, biorąc pod uwagę dziedzinę, która nas interesuje i realia kraju, do którego chcemy się wybrać. Szczególnie dobrze jest poznać przepisy dotyczące warunków i długości trwania staży oraz wynagrodzenia, jakie może lub musi płacić pracodawca. Bezpłatne staże zagraniczne mogą wiązać się z dość sporymi wydatkami, jednak jeżeli dobrze z nich skorzystamy, koszty te można uznać za inwestycję, która zwróci się nam w przyszłości, bo korzyści z odbycia stażu w innym kraju jest naprawdę wiele. Część z nich dotyczyć będzie wszystkich wyjeżdżających, niezależnie od tego, czym się zajmują, inne zaś odnosić się będą szczególnie do przedstawicieli branży kreatywnej. W tym przewodniku znajdziecie krótkie omówienie specyfiki staży zagranicznych i ich największych zalet oraz podpowiedzi, w jaki sposób znaleźć taki, który w największym stopniu odpowiadał będzie waszym zainteresowaniom, planowanej ścieżce rozwoju i możliwościom finansowym.

Dlaczego warto?

Podstawową korzyścią z odbycia stażu jest oczywiście zdobycie doświadczenia w interesującej nas branży. Stosunkowo niewielka liczba zajęć praktycznych na polskich uczelniach sprawia, że podczas stażu często po raz pierwszy można zmierzyć się z praktycznymi wyzwaniami, jakie stawia przed nami określona dziedzina. Może być on również pierwszą okazją do zweryfikowania wyobrażeń, jakie mamy na temat konkretnych zawodów, związanych z nimi zadań, ich zalet i słabych stron. Styl pracy i podział obowiązków w poszczególnych organizacjach i przedsiębiorstwach może dość znacznie się od siebie różnić, dlatego aby wyrobić sobie opinię, dobrze jest móc porównać ze sobą doświadczenia zebrane w kilku miejscach.

Wyjazd na staż zagraniczny jest też świetną okazją, żeby poznać specyfikę funkcjonowania branży w innych krajach. Może to dotyczyć zarówno stylu zarządzania, który, choć coraz mocniej ujednolicany, wciąż jeszcze różni się od siebie w poszczególnych ośrodkach. Sztandarowym, choć niejedynym przykładem jest duża hierarchiczność w organizacjach azjatyckich i większa bezpośredniość w anglosaskich (przy czym oba te podejścia różnią się od polskiego). Odrębne są także przepisy prawne regulujące działalność zarobkową w danym kraju. Informacja ta może być przydatna, jeśli planujecie zostać w nim na stałe albo szukać zleceń jako wolni strzelcy. Z jeszcze innego punktu widzenia, staż może dać nam możliwość pracy z innym rodzajem materiałów czy na lepszym sprzęcie, niż ten, na który możemy pozwolić sobie jako studenci czy świeżo upieczeni absolwenci, co jest samo w sobie ogromną korzyścią. Doświadczenie stażystów londyńskiej filii The Mill (jednej z największych firm zajmujących się postprodukcją wideo, która odpowiadała m.in. za efekty specjalne w filmie Gladiator czy serii o Harrym Potterze) pokazuje, że początek aktywności zawodowej oznaczać może nawet pracę w należącej do firmy cafeterii, skąd stopniowo można „awansować” do bardziej złożonych zadań – jednak już od pierwszego dnia praktykanci mają dostęp do profesjonalnych (na ogół bardzo drogich) programów graficznych i mogą korzystać z firmowych komputerów o większej mocy.

W przypadku osób szukających stałego zatrudnienia wpis w CV świadczący o odbyciu stażu zagranicznego jest dla potencjalnego pracodawcy dowodem samodzielności i umiejętności radzenia sobie w nowym środowisku. Produktywne działanie w międzynarodowym zespole wymaga przezwyciężenia uprzedzeń i stereotypów, a w niektórych przypadkach wręcz poradzenia sobie z szokiem kulturowym. Doświadczenie we współpracy z osobami z innych krajów będzie więc atutem, zwłaszcza dla tych, którzy planują szukać pracy w międzynarodowych przedsiębiorstwach. Nie bez znaczenia jest też kwestia języka. Staż zagraniczny jest doskonałą okazją, żeby szlifować swoje umiejętności, poznać specyficzne słownictwo związane z branżą, którą chcesz się zajmować lub po prostu odświeżyć zwroty i słówka, których od dawna nie było okazji używać. W czasach, w których każdy ubiegający się o pracę deklaruje płynną znajomość przynajmniej jednego języka obcego, praca za granicą i referencje od opiekuna stażu mogą okazać się lepszym sposobem weryfikacji twoich umiejętności niż nieśmiertelne certyfikaty, którym często zarzuca się, że uczą „martwego”, sformalizowanego języka, zamiast skupiać się na praktycznych umiejętnościach komunikacyjnych.

Korzyści dla przedstawicieli branży kreatywnej

Niektóre z wymienionych powyżej korzyści okazują się szczególnie ważne w przypadku osób działających w branży kreatywnej. Wyjazd na staż zagraniczny jest okazją, żeby poszerzyć swoją sieć kontaktów i wyrobić sobie markę w nowym środowisku. Wśród pracowników kreatywnych, często działających w systemie projektowym i na bieżąco poszukujących zarówno nowych zleceń, jak i potencjalnych współpracowników, ma to wyjątkowo duże znaczenie. W sektorach branży kreatywnej związanych z mediami i reklamą, które mogą potrzebować researcherów lub tłumaczy, atutem może z kolei okazać się znajomość polskiego i realiów lokalnego rynku. Staże zagraniczne dają możliwość współpracy z najbardziej rozpoznawalnymi twórcami czy instytucjami i pozwalają na poznanie rynku na poziomie globalnym. W przypadku branży kreatywnej, która na świecie ma o wiele dłuższą tradycję niż w Polsce, fakt ten sprzyjać będzie wymianie dobrych praktyk (know-how) i znajdowaniu inspirujących rozwiązań. Daje też dostęp do sprzętu i oprogramowania, na które początkujący freelancer rzadko może sobie pozwolić. Nie bez znaczenia są również wspomniane już korzyści językowe. Choć specjalistyczne słownictwo często i tak nie ma polskich odpowiedników, to już umiejętność wytłumaczenia klientowi w obcym języku, na czym opiera się projekt, jest niewątpliwą zaletą.

O czym pamiętać?

Szukając stażu, warto jest wziąć pod uwagę nie tylko samą instytucję czy też organizację, która nas interesuje, ale też kilka innych czynników. Jednym z nich są wspomniane już koszty. Choć zdarzają się oczywiście płatne staże, to często nawet bardzo ciekawe oferty mogą wiązać się tylko z częściowym wynagrodzeniem (na przykład zwrotem kosztów dojazdu lub wyżywienia) lub też być całkowicie niepłatne. W tym wypadku ogromne znaczenie będą miały koszty podróży i życia w mieście, do którego chcemy wyjechać oraz długość trwania stażu. W niektórych organizacjach stażyści zaczynają od najprostszych prac, niemających zbyt wiele wspólnego z ich oczekiwaniami, a niekiedy ich aktywność sprowadza się wyłącznie do obserwacji pracy innych (tzw. shadowing). Przed podjęciem decyzji dotyczącej stażu warto poszukać informacji i kontaktów do osób, które były w danej instytucji przed tobą. Nawet, jeśli ich ocena nie będzie do końca obiektywna, mogą podpowiedzieć ci, jakich błędów unikać i co robić, żeby faktycznie nauczyć się jak najwięcej. Pomijając incydentalne przypadki, gdzie przybyłych traktuje się wyłącznie w kategoriach taniej siły roboczej, stopień zadowolenia ze stażu często w znacznej mierze zależy od inicjatywy samego stażysty, jego umiejętności określenia, co chciałby osiągnąć podczas praktyki oraz gotowości do uczenia się „po drodze”, w trakcie wykonywania powierzonych mu zadań. Przed podjęciem decyzji dobrze też zorientować się, ilu stażystów jednocześnie przyjmuje dana organizacja – być może lepiej jest wybrać staż w odrobinę mniej prestiżowym miejscu, gdzie nie będziesz anonimowy i znajdziesz kogoś, kto będzie miał czas odpowiedzieć na twoje pytania, niż w uznanej firmie, gdzie zostaniesz jednym z tłumu przychodzących i odchodzących stażystów.

Jak szukać stażu?

Wybierając się na staż, można skorzystać z jednej z trzech możliwości. Pierwszą z nich jest indywidualne poszukiwanie organizacji, w której chcielibyśmy odbyć staż i kontaktowanie się z nią na własną rękę, drugą –szukanie miejsc w ramach programów unijnych czy działalności organizacji pozarządowych. Ostatnią opcją jest wyjazd na staż za pośrednictwem komercyjnego, płatnego programu. Każda z tych możliwości ma swoje wady i zalety, które dobrze jest wcześniej rozważyć.

Szukając stażu na własną rękę, możemy swoje zapytanie kierować do organizacji czy instytucji, które nas konkretnie interesują, nie ograniczając się jedynie do tych, które oferują programy stażowe. Niewątpliwym plusem takiego wyboru jest możliwość pominięcia różnych biurokratycznych formalności, których wymagają zarówno darmowe, jak i komercyjne programy zajmujące się pośrednictwem. Jeżeli wiemy dokładnie, gdzie chcielibyśmy szukać stażu, w pierwszej kolejności szukamy wiadomości o tym, jak wygląda proces rekrutacji na stronie internetowej danej organizacji. Większe firmy często zamieszczają tam informacje poświęcone praktykom zawodowym albo opisują procedurę składania aplikacji w zakładce „praca”. W takim wypadku terminy, w jakich odbywają się staże, nie muszą być ściśle określone, zależą one raczej od tego, czym interesuje się potencjalny stażysta, a także od zapotrzebowania poszczególnych działów firmy. Brytyjska telewizja BBC sugeruje, na przykład założenie profilu w specjalnie w tym celu stworzonym systemie Career Hub (https://careershub.bbc.co.uk), w którym można, w trybie ciągłym aktualizować dane dotyczące swoich zainteresowań i kompetencji, jak również na bieżąco śledzić informacje dotyczące wolnych miejsc w którymś z interesujących nas działów.

Najbardziej popularną porą odbywania staży jest okres letni, dlatego jeśli jesteście zdecydowani na konkretne miejsce, warto zainteresować się warunkami przyjęcia i wymaganiami formalnymi już na początku roku, ponieważ terminy przysyłania aplikacji często kończą się wiosną. Im większa firma, tym bardziej prawdopodobne, że pracownicy odpowiadający za rekrutację stażystów będą potrzebowali sporo czasu, żeby przejrzeć wszystkie podania, a chętnych na staż jest na tyle dużo, że mogą sobie pozwalać na stosunkowo krótkie terminy zgłoszeń. Jeżeli organizacja, w której chcielibyście odbyć praktyki, nie informuje o tym, kiedy i w jaki sposób można się do niej zgłaszać, nie należy się poddawać. Warto wysłać e-mail z kilkoma zdaniami o sobie, CV i listem motywacyjnym albo wybranymi fragmentami portfolio i spytać, czy istnieje możliwość odbycia stażu. Czasami organizacje nie nagłaśniają samej rekrutacji lub ogłaszają ją tylko w niektórych miejscach (np. na wydziałach, na których studiują osoby o odpowiednich kwalifikacjach), co nie przeszkadza im przyjmować stażystów „z zewnątrz”, o ile ich umiejętności i motywacja są odpowiednie. Jeżeli nie zależy nam na konkretnym miejscu, można poszukać portali, na których zamieszczane są zbiorczo oferty staży z danej branży (linki do przykładowych stron można znaleźć pod tekstem). Warto też zajrzeć do zakładek na stronach zagranicznych uniwersytetów, które czasem umieszczają oferty praktyk związanych z kierunkami, jakie oferują. W przypadku indywidualnego starania się o staż w kraju spoza Unii Europejskiej, należy koniecznie pamiętać o wymogach związanych z uzyskaniem pozwolenia na pracę. Gdy mamy już zaproszenie od firmy działającej na terenie kraju, samo zdobycie wizy nie powinno przysporzyć zbyt wielu problemów, jednak będzie się wiązać z dodatkowymi kosztami i czasem potrzebnym na dopełnienie wszelkich niezbędnych formalności.

Kolejnym sposobem poszukiwania stażu jest skorzystanie z pomocy organizacji pozarządowych lub instytucji unijnych. Wyjazdy na praktyki zagraniczne oferuje m.in. popularny program Erasmus, a także skierowany do szerszego grona Leonardo da Vinci czy będący częścią programu Młodzież w działaniu – wolontariat europejski.

Unijny Erasmus jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych projektów, oferujących jedno lub dwusemestralny pobyt stypendialny na zagranicznej uczelni studentom krajów członkowskich UE. Nie wszyscy jednak wiedzą, że w ramach tego programu można również skorzystać ze stażu. Erasmusowe praktyki są płatne, miesięczna kwota stypendium ustalana na dany rok akademicki jest zazwyczaj nieco wyższa od stypendium dla studentów w danym kraju (na ogół pomiędzy 350-550 euro). Czas trwania praktyk to od 3. do 12. miesięcy, jednak w rzeczywistości poszczególne jednostki mogą nakładać na stażystów dodatkowe obostrzenia. Przykładowo, Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu ograniczał długość trwania stażu do 3. miesięcy ze względu na dużą liczbę chętnych i stosunkowo niewielką sumę pieniędzy, jaką dysponował. Może się też zdarzyć, że macierzysta jednostka zgodzi się na 12-miesięczny wyjazd, ale jest w stanie sfinansować wyłącznie 6 miesięcy. Podstawowym kryterium przy rekrutacji jest znajomość języka, wymaganego w trakcie odbywania praktyki oraz zbieżność stażu z naszym kierunkiem studiów. Każda uczelnia może jednak wprowadzić własne, kryteria, np. średnią ocen czy aktywność na uczelni, dlatego ci, którym wyjazd finansowany z grantu Erasmusa wydaje się ciekawą propozycją, powinni jak najszybciej zgłosić się do koordynatora wydziałowego lub biura współpracy z zagranicą na swojej uczelni, żeby dowiedzieć się, jakie wymagania ich obowiązują. Choć uniwersytet może dysponować ofertami praktyk, student musi samodzielnie skontaktować się z instytucją, w której chciałby odbyć staż, a która musi podpisać z jego macierzystą uczelnią porozumienie o przebiegu praktyk (Training Agreement).Staże można odbywać w firmach, placówkach naukowo-badawczych, organizacjach non-profit i innych instytucjach, wyłączając te zarządzające unijnymi programami oraz placówki zagraniczne kraju pochodzenia (czyli na przykład Instytuty Polskie czy ambasady)^[1]. Potencjalnym problemem w przypadku ubiegania się o staż z Erasmusa jest dość długi czas potrzebny na załatwienie formalności (w zależności od uczelni i kontaktu z instytucją goszczącą, skompletowanie dokumentów oraz całość procesu rekrutacji może zająć nawet kilka miesięcy). Grant z Erasmusa ma z założenia pokrywać część kosztów naszego utrzymania w danym państwie, trzeba więc liczyć się z tym, że w droższych krajach, choćby skandynawskich, będziemy musieli pewien procent środków dołożyć z własnej kieszeni. Z drugiej strony, może się zdarzyć, że stypendium pokryje większą część naszych wydatków – jak w przypadku tych, którzy zdecydują się na wyjazd do Czech czy na Słowację. Przed rozpoczęciem stażu można ubiegać się o udział w bezpłatnym, intensywnym kursie językowym w kraju, do którego jedziemy, będziemy jednak musieli pokryć koszty zakwaterowania i wyżywienia w tym czasie.

O ile program Erasmus dotyczy tylko studentów, absolwenci mogą szukać staży w ramach innego, unijnego projektu – Leonardo da Vinci^[2]. Celem tego przedsięwzięcia jest zwiększenie mobilności obywateli krajów członkowskich, dlatego współfinansowane są staże nie tylko dla studentów, ale również absolwentów, bezrobotnych czy szkoleniowców. W ramach programu instytucje bądź organizacje mogą ubiegać się o fundusze, z których opłacają szkolenia i praktyki zawodowe. O dofinansowanie nie może starać się osoba prywatna, jednak na stronie programu znaleźć można listę instytucji, które organizują płatne praktyki i dane kontaktowe pomocne do zasięgnięcia informacji o ich przebiegu oraz warunkach rekrutacji^[3], które będą się różnić w zależności od konkretnej instytucji. Wiele z programów skierowanych jest raczej do uczniów i absolwentów szkół zawodowych, więc jeśli nie znajdziemy niczego, co wyda się nam interesujące, pozostaje nam zwrócić się do instytucji, za pośrednictwem której chcielibyśmy odbyć staż z prośbą o przygotowanie projektu lub też (co wydaje się bardziej realistyczne) samemu opracować projekt stażu i zgłosić go w imieniu danej firmy bądź instytucji. Wskazówki dotyczące przygotowania tego dokumentu znaleźć można na stronie internetowej programu w zakładce „Publikacje”.

Osoby zainteresowane pracą w mediach lub koordynowaniem projektów kulturalnych mogą też szukać możliwości wyjazdu w ramach wolontariatu europejskiego^[4] (EVS), będącego częścią programu Młodzież w działaniu. Wyjazdy w ramach EVS są dostępne dla obywateli Unii Europejskiej w przedziale wiekowym 18-30 lat, nie tylko dla uczniów i studentów. I choć nie mają one charakteru typowych praktyk, polegają bowiem na współpracy z lokalnymi organizacjami pozarządowymi, to konkretne zadania zależą od szczegółowych ustaleń pomiędzy stażystą a goszczącą go organizacją pozarządową. Inicjatywy tego typu są świetną okazją do podniesienia swoich kompetencji w interesującej nas dziedzinie. Wolontariusz wyjeżdżający w ramach EVS ma zapewnione mieszkanie, wyżywienie i drobne kieszonkowe. Jedyny wydatek, jaki może być zmuszony ponieść to 10% kosztów podróży do kraju, w którym odbywa staż. Dzieje się tak jednak wyłącznie wtedy, jeśli organizacja goszcząca nie ma funduszy na pokrycie całości kosztów przejazdu. Warunkiem koniecznym udziału w rekrutacji jest znalezienie dwóch instytucji – tej docelowej, do której chcielibyśmy się udać oraz tej delegującej nas z Polski, najlepiej mieszczącej się blisko miejsca naszego zamieszkania^[5]. Wolontariusz samodzielnie kontaktuje się z organizacją goszczącą i przesyła jej wymagane dokumenty (na ogół CV i list motywacyjny). Jeśli nasza kandydatura zostanie zaakceptowana, powinniśmy zgłosić się do macierzystej jednostki, która we współpracy z instytucją docelową pomoże nam przygotować wniosek o dofinansowanie wyjazdu. Wnioski składa się za pośrednictwem strony internetowej trzy razy w ciągu roku – najbliższy termin znaleźć można na stronie projektu, jednak między złożeniem wniosku, a terminem stażu muszą minąć minimum trzy miesiące. Na rozstrzygnięcie konkursu wniosków można czekać do dwóch miesięcy, ale EVS gwarantuje, że między ogłoszeniem wyników, a datą wyjazdu wolontariusz będzie miał minimum 6 tygodni na załatwienie formalności. Potencjalnym problemem przy składaniu wniosków jest konieczność skoordynowania działań dwóch instytucji. Dużym wsparciem przy aplikowaniu będą jednak ludzie, którzy dobrze orientują się w przepisach unijnych, dzięki czemu z łatwością pomogą nam przebrnąć przez gąszcz rozbudowanych formalności.

Kolejną formą poszukania stażu jest skorzystanie z usług jednego z komercyjnych serwisów lub agencji zajmujących się pośrednictwem. Nie wszystkie tego typu portale pobierają opłaty od użytkownika – niektóre naliczają je tylko pracodawcom. Czasami można korzystać z serwisu bezpłatnie, a jedynym warunkiem dostępu jest zwykła rejestracja – tak jest na przykład w wypadku dysponującego dużą liczbą ofert serwisu Global Placement^[6] czy nastawionego bardziej lokalnie Europe Internship^[7]. Tego typu serwisy są bazami danych, do których można dodać swoje zgłoszenie, jednak duża liczba potencjalnych konkurentów i mało proaktywny sposób poszukiwania będą się przekładać na mniejszą szansę trafienia ciekawego stażu. Nieco inaczej jest w przypadku płatnych portali. Działają one na różne sposoby. Niektóre, zwłaszcza amerykańskie programy, dysponują wieloma ofertami (często połączonymi z kursem języka kraju, do którego jedziemy), zapewniają mieszkanie i wyżywienie – ich koszty wliczone są w dosyć sporą opłatę, jaką musi wnieść uczestnik programu. Określoną kwotę trzeba uiścić dopiero po znalezieniu satysfakcjonującej nas oferty (nie licząc drobnej opłaty manipulacyjnej). Pomocną stroną jest z pewnością serwis Go Overseas^[8], który zamieszcza adresy stron internetowych poszczególnych programów, publikuje recenzje pisane przez stażystów, którzy skorzystali z ich oferty oraz ogólną ocenę programu (na podstawie średniej z ocen poszczególnych użytkowników). Go Overseas pozwala na znalezienie programu nie tylko pod kątem kraju czy regionu, który nas interesuje, ale także liczby osób, które z niego skorzystały, czy średniej recenzji. Jeszcze inne serwisy pobierają opłatę za dostęp do wyselekcjonowanej bazy płatnych praktyk. Działalność tego typu prowadzi na przykład polska organizacja studencka AIESEC. Przystąpienie do niej jest warunkiem koniecznym dostępu do bogatej oferty aktualnych staży. Procedura przyjęcia nie jest jednak zbyt skomplikowana i w praktyce polega na wpłaceniu kilkuset złotych i odbyciu kilku szkoleń przygotowujących kandydata do wyjazdu. Praktyki z AIESEC przeznaczone są dla studentów i absolwentów do dwóch lat po ukończeniu studiów (choć na swojej stronie organizacja uprzedza, że w niektórych krajach stażyści muszą posiadać status studenta). Jeśli chodzi o umiejętności związane z branżą kreatywną, to oferty praktyk skierowane są przede wszystkim do osób chcących rozwijać swoje umiejętności w dziale marketingu i public relations, choć uniwersalność zagadnień związanych choćby z zarządzaniem projektem sprawia, że mogą one okazać się przydatne również dla osób działających w innych dziedzinach. Dobrze jest wiedzieć, że w niektórych przypadkach można ubiegać się o dofinansowanie lub całkowite pokrycie kosztów stażu odbywanego w ramach płatnego programu ze środków Unii Europejskiej – o ile, oczywiście, interesujący nas program jest zbieżny z przepisami UE.

Jak widać, możliwości poszukiwania i wyjazdu na staż zagraniczny jest całkiem sporo. Każda z nich ma swoje plusy i minusy. Pobyt oferowany przez komercyjne organizacje i programy wymaga stosunkowo najmniej wysiłku i daje największą gwarancję znalezienia ciekawego stażu zagranicznego. W przypadku płatnych praktyk lub programów, zapewniających mieszkanie i wyżywienie, koszty, jakie trzeba ponieść, mogą być porównywalne z wydatkami, związanymi z bezpłatnym stażem organizowanym na własną rękę. Minusem tego typu inicjatyw jest ich masowość. W firmie, która regularnie przyjmuje stażystów, ciężko jest zapewne liczyć na indywidualne traktowanie, nie mówiąc już o ewentualnej kontynuacji współpracy. W takich wypadkach jakość stażu zależy nie tylko od organizacji pośredniczącej, ale też konkretnego partnera lub sieci partnerskiej w danym kraju. Przed podjęciem decyzji warto jest poszukać w Internecie opinii osób, które odbyły staż w danej instytucji. Biorąc pod uwagę aspekt finansowy, korzystnie wypadają praktyki odbywające się w ramach programów unijnych. Wymagają one więcej inicjatywy ze strony osoby zainteresowanej tego typu wyjazdem, ale dają możliwość wcześniejszego poznania osób, z którymi ma się współpracować i sprawdzenia na ile nasze oczekiwania są zbieżne. Dzięki temu mamy większy wpływ na to, czym będziemy się zajmować. Stypendium na stażu pochodzi ze środków Unii Europejskiej, a nie organizacji goszczącej, dlatego znalezienie miejsca w interesującej nas branży jest stosunkowo łatwe. Minusem takiego rozwiązania jest pewien poziom zbiurokratyzowania samej procedury rekrutacyjnej (często bardzo konkretne kryteria decydujące o tym, czy można starać się o miejsce w danej instytucji) oraz, w przypadku staży Erasmusowych, niewielka liczba miejsc i ograniczenie naboru do studentów. Rozwiązaniem dającym najwięcej swobody działania jest poszukiwanie stażu na własną rękę (wliczając w to organizowane co jakiś czas nabory lub konkursy, w których można „wygrać staż”), jednak wysyłając zgłoszenie trzeba liczyć się z dużą konkurencją. Tego typu staże są często bezpłatne, a nawet kilkutygodniowy wyjazd za granicę, wiąże się z dosyć dużymi kosztami, zwłaszcza jeżeli planujemy wybrać się do Stanów Zjednoczonych lub stolicy któregoś z państwa Europy Zachodniej. Jednak korzyści, jakie może nam przynieść staż zagraniczny, pokazują, że warto zaangażować się w tę formę aktywności zawodowej. W zależności od naszych oczekiwań i specyfiki branży, jaka nas interesuje, poszczególne sposoby poszukiwania i finansowania tego typu wyjazdów mogą okazać się lepiej lub gorzej dopasowane. Z całą pewnością więc zanim zdecydujemy się wysłać aplikację, warto jest poświęcić trochę czasu na porównanie poszczególnych ofert, zasięgnięcie informacji u osób, które odbywały staż w interesującej nas organizacji lub korzystały z programu, który znajduje się w kręgach naszych zainteresowań. Wtedy można wybrać najbardziej optymalne dla nas rozwiązanie.