1. Formy aktywności zawodowej

Rozważania podejmowane w niniejszym bloku tematycznym koncentrują się wokół różnorodnych form aktywności zawodowej, począwszy od prowadzenia własnej działalności gospodarczej i związanej z nią względnej autonomii decyzyjnej, poprzez działalność gospodarczą wykonywaną wspólnie z innymi osobami w formie spółki prawa handlowego lub spółki cywilnej (a niekiedy także w ramach demokratycznie zarządzanej spółdzielni socjalnej), aż po realizację projektów na rzecz innych podmiotów w oparciu o umowy cywilnoprawne. Za formę aktywności zawodowej – nie zawsze legitymizowaną – należy uznać także działalność w szarej strefie.

Na ten blok tematyczny składa się siedem artykułów omawiających różnorodne przejawy aktywności zawodowej.

W części pierwszej przybliżono pojęcie działalności gospodarczej, wskazując na różnorodne jej ujęcia w aktach prawnych – ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, ordynacji podatkowej, ustawie o podatku od towarów i usług, czy wreszcie ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Z pojęciem działalności gospodarczej nierozerwalnie związane jest pojęcie przedsiębiorcy, którego definicja ma swoje prawne umocowanie w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Następnie sprecyzowano pojęcie samozatrudnienia wskazując, iż wiąże się ono z prowadzeniem działalności gospodarczej we własnym imieniu, na własny rachunek i ryzyko.

Kolejne dwa artykuły omawiają spółkę cywilną i spółki prawa handlowego jako formy prowadzenia działalności gospodarczej w świetle obowiązujących w Polsce przepisów. Wskazano na odmienność tych form m.in. przez pryzmat podmiotowości prawnej, odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki oraz udziału w zyskach i stratach.

Następny rozdział omawia spółdzielnię socjalną jako zrzeszenie osób dobrowolnie łączących się dla zaspokojenia wspólnych dążeń i potrzeb ekonomicznych, społecznych i kulturalnych. Przedstawiono szczegółowe wymogi związane z ich powołaniem i prowadzeniem.

Istotną część poświęcono omówieniu zastosowania różnych umów cywilnoprawnych przez podmioty sektora kreatywnego, w tym freelancerów. W przypadku umowy o dzieło wskazano na samoistność rezultatu, wyrażającą się w niezależności powstałego rezultatu od dalszego działania twórcy oraz od jego osoby. Z chwilą ukończenia dzieła staje się ono niezależną od twórcy, autonomiczną wartością w obrocie. Oznacza to, iż dzieło nie może powstać i istnieć wyłącznie „w głowie” twórcy, lecz musi zostać zmaterializowane i istnieć samodzielnie, niezależnie od niego. Te teksty zostały zilustrowane szeregiem praktycznych informacji, które unaoczniają liczne pułapki związane z realizacją umów cywilnoprawnych.

Ostatni rozdział bloku koncentruje się wokół zagadnienia szarej strefy. Odwołano się przy tym do wielu dziedzin życia gospodarczego, wskazując powszechne sytuacje z życia codziennego, które są przejawem szarej strefy, a jednocześnie nie prowadzą do ich społecznego napiętnowania. Zresztą ocena zjawiska nie jest jednoznacznie negatywna, ponieważ jest częścią składową systemu gospodarczego kraju.