Rozdział 1. Typy poręczeń.

1. Wprowadzenie.

Często zdarza się, że potrzebujemy skorzystać z kredytu bankowego, pożyczki lub innej formy pozyskania kapitału niezbędnego do realizacji celów osobistych, bądź związanych z działalnością gospodarczą – niestety, równie często jest tak, że nasze potrzeby pożyczkowe są większe, w ocenie potencjalnego kredytodawcy, niż zdolność kredytowa lub ryzyko związane z planowaną transakcją.

Może być i odwrotnie – ktoś prosi nas o pożyczkę, jednak w naszej ocenie nie jest na tyle wiarygodny by gwarantować jej spłatę.

Sporadycznie może też zdarzyć się, gdy dana osoba, może nam bliska, zostaje oskarżona o popełnienie przestępstwa, a my przekonani o jej niewinności chcemy wstawić się za nią. Może też samodzielnie dać w zastaw pewne dobra, najczęściej w formie pieniądza, by potwierdzić swoją dobrą wolę w dalszej rozprawie.

We wszystkich wymienionych przypadkach przydatny jest instrument zwany poręczeniem – możemy o nim mówić jako o instrumencie finansowym rozpatrywanym na gruncie trzech ustaw:

• poręczenie w prawie cywilnym to umowa zawierająca zobowiązanie poręczyciela wobec wierzyciela do wykonania zobowiązania dłużnika, w razie gdyby ten go nie wykonał. Regulowana jest zapisami art. 876–887 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.);
• poręczenie na gruncie ustawy dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe (Dz. U. nr 37, poz. 282 z późn. zm.) zobowiązuje osobę poręczającą do zapłaty długu za osobę, której udzielono poręczenia, na rzecz aktualnego posiadacza weksla;
• poręczenie na gruncie ustawy z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne (t.j. Dz. U. 2003, nr 174, poz. 1689 z późn. zm.) ma miejsce, gdy instytucją poręczającą zobowiązanie finansowe jest Bank Gospodarstwa Krajowego lub inne upoważnione do tego instytucje.

Poręczenie występuje także w prawie karnym (art. 266–274 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego, Dz. U. nr 89, poz. 555 z późn. zm.) i oznacza pieniądze, papiery wartościowe itp. albo osobiste zapewnienie, złożone jako gwarancja, że oskarżony pozostając na wolności stawi się na każde wezwanie prokuratora lub sądu i nie będzie utrudniał postępowania.

Poręczenie potocznie rozumiane jest jako zabezpieczenie – i to każde zabezpieczenie, niezależnie od formy. Obejmuje ono takie instytucje jak weksel, gwarancja, czy ustanowienie prawa do hipoteki.

2. Uzyskanie poręczenia na gruncie prawa cywilnego.

Dla osób, które jeszcze nie prowadzą działalności gospodarczej, a dopiero chcą ją rozpocząć, drugim najważniejszym problemem, zaraz po opracowaniu koncepcji własnego biznesu, jest pozyskanie kapitału. W przypadku osób bezrobotnych, zarejestrowanych w urzędzie pracy, istnieje szansa by pozyskać środki pochodzące z Funduszu Pracy lub z projektu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej. Wtedy też spotykamy się z koniecznością zabezpieczenia pozyskanych środków, przy czym jedną z oferowanych możliwości jest znalezienie poręczycieli.

Każdy z poręczycieli musi spełniać określone wymagania – instytucja, która udziela kredytu lub pożyczki, chce zabezpieczyć w ten sposób swoje interesy. Podstawowym celem poręczenia jest zabezpieczenie spłaty długu – pożyczkodawca zyskuje dodatkową osobę, która jeśli wierzyciel nie wywiąże się ze swoich zobowiązań, przejmie obowiązki spłaty zadłużenia.

Umowa poręczenia powinna bezwzględnie mieć formę pisemną, inaczej będzie uznana za nieważną. Musi wskazywać na wolę poręczyciela do zabezpieczenia zobowiązania. Prawo nie uszczegóławia, jak taka umowa ma wyglądać – mamy zatem dowolność; umowa nie musi też zawierać słowa „poręczenie”, zwrotów „poręczam” itp. Musi jednak jasno wskazywać wysokość długu, za jaki się poręcza. Można poręczyć za dług przyszły, jednak w tym wypadku poręczenie staje się ważne dopiero w momencie powstania zobowiązania. Poręczenie za dług przyszły może być zawarte na czas określony, np. poręcza się 10 000 zł kredytu w okresie 3 miesięcy od daty wystawienia poręczenia, lub nieokreślony. Jeżeli poręczenie zawarte jest na czas nieokreślony, można je wypowiedzieć/odwołać w dowolnym momencie przed powstaniem długu.

Należy pamiętać, że jeżeli dokonamy poręczenia za osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, a osoba ta nie spłaci swojego zobowiązania, zobowiązanie przeniesione zostanie na poręczyciela. Sytuacja taka ma miejsce nie tylko wtedy, gdy posiadaliśmy wiedzę o dłużniku, któremu poręczamy zobowiązanie, ale także wtedy, gdy z łatwością możemy się o tym dowiedzieć.

Zapisy te wynikają z chęci zabezpieczenia interesów pożyczkodawcy przed nieuczciwymi poręczycielami, którzy próbują uwiarygodnić pożyczkobiorcę, choć nie powinien on dostać pożyczki. Z punktu widzenia kodeksu cywilnego nie ma znaczenia, w jaki sposób zdobyliśmy tę wiedzę – w naszym interesie jako osoby poręczającej jest mieć pewność, że dłużnik swoją pożyczkę spłaci sam i że nie będziemy obciążeni cudzymi długami.

Dla przypomnienia – osoby, które nie mają zdolności do czynności prawnych, to m.in. osoby które nie ukończyły 13. roku życia, osoby całkowicie ubezwłasnowolnione, osoby o ograniczonej z powodu wieku lub ubezwłasnowolnienia częściowego zdolności do czynności prawnych, które dla skuteczności dokonywanych czynności prawnych wymagają zgody przedstawiciela ustawowego oraz osoby prawne i jednostki organizacyjne, niemające zdolności prawnej do udzielania poręczeń.

Wierzyciel (pożyczkodawca) powinien niezwłocznie zawiadomić poręczyciela o tym, że dłużnik nie spłaca swojego zobowiązania. Powiadomienie poręczyciela jest równoznaczne z wezwaniem go do zapłaty długu i nie wymaga ze strony wierzyciela podejmowania dodatkowych działań. Poręczyciel powinien z kolei niezwłocznie powiadomić dłużnika o tym, że wierzyciel dochodzi swoich zobowiązań od niego, a także o tym, że spłacił swoje zobowiązania wynikające z umowy poręczenia. Jeżeli tego nie zrobi, a wierzyciel spłaci swój dług, poręczyciel straci prawo do żądania od dłużnika zwrotu wpłaconych wierzycielowi pieniędzy.

Jeżeli poręczyciel dochowa przekazania wskazanych wyżej informacji, nabywa prawo do odzyskania swojego długu od pożyczkobiorcy. W takiej sytuacji, aby umożliwić poręczycielowi dochodzenie pieniędzy od dłużnika, bank powinien wydać, na żądanie poręczyciela, wszelkie dokumenty związane z udzielonym poręczeniem.

Poręczenie może być udzielone odpłatnie lub nieodpłatnie, może być też zawarte niezależnie od wiedzy dłużnika, a nawet wbrew jego woli, ponieważ poręczenie jest odrębną umową w stosunku do zobowiązania.

Poręczyciel odpowiada za dług, który poręcza, całym swoim majątkiem obecnym i przyszłym, jednakże istnieją pewne ograniczenia wynikające z odrębnych ustaw, które w praktyce ograniczają możliwość ściągnięcia długu. Dlatego wierzyciele najczęściej stawiają warunki nie tylko przed potencjalnym dłużnikiem, ale też przed jego wierzycielami. Warunki te mogą być różne w zależności od tego, kto miałby być wierzycielem.

W najprostszy sposób poręczycieli można podzielić na:

• przedsiębiorców,
• osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej,
• podmioty państwowe.

Do grupy przedsiębiorców można zaliczyć zarówno osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, jak i spółki cywilne oraz osoby prawne. Wspólną cechą tych poręczycieli jest to, że poręczają dług całym swoim majątkiem, a komornik nie ma żadnych ograniczeń w jego egzekwowaniu. Może to robić poprzez np. zablokowanie kont bankowych, zajęcie majątku itp.

Jeżeli to my jesteśmy pożyczkodawcą i dopuszczamy poręczenie przez przedsiębiorców, warto w tej sytuacji przedstawić dodatkowe warunki, np. żądać przedstawienia sprawozdań finansowych lub dokumentów PIT. Wgląd w sytuację finansową firmy z ostatniego roku stanowi dla nas dodatkową gwarancję, że odzyskamy swoje środki.

Jeżeli natomiast jesteśmy firmą-dłużnikiem, należy pamiętać że zwrócenie się do poręczyciela prowadzącego działalność gospodarczą wiąże się z kilkoma rzeczami. Po pierwsze – zwykle takie poręczenie jest odpłatne. Jeżeli poręczycielem ma być inna, zaprzyjaźniona firma, a pożyczkodawcą jest bank, to sytuacja finansowa poręczyciela-firmy będzie sprawdzana z co najmniej równą dokładnością jak nasza. Jest też możliwe, by poręczycielem kredytu był bank.

Nieco inaczej ma się sprawa w przypadku osób fizycznych. Jeżeli poręczyciel jest w związku małżeńskim, istotne jest to, czy pomiędzy małżonkami zawarta jest umowa rozdzielności majątkowej. Jeżeli tak, każdy z małżonków odpowiada za poręczenie tylko majątkiem osobistym, gdyż może samodzielnie nim rozporządzać. Podobnie jest, jeżeli jeden z małżonków będący w małżeńskiej wspólności majątkowej zawarł umowę poręczenia bez zgody drugiego współmałżonka. Wówczas również odpowiada wyłącznie swoim majątkiem osobistym. Z tych właśnie względów w umowach poręczenia często zawarte są klauzule wymagające zgody współmałżonka na poręczenie cudzego długu.

Warto zaznaczyć, jakie elementy zawsze wchodzą w skład majątku osobistego dłużnika, jeśli między małżonkami istnieje wspólność majątkowa małżonka. W skład majątku osobistego z mocy art. 33 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wchodzą przede wszystkim:

1) rzeczy i prawa nabyte przed powstaniem wspólności majątkowej, tj. przed powstaniem małżeństwa;
2) przedmioty otrzymane dzięki dziedziczeniu, darowiźnie lub zapisowi, za wyjątkiem sytuacji, kiedy darczyńca lub spadkodawca zawarł inne zapisy, np. zapisał dla obojga małżonków wspólnie. Należy pamiętać, że zapis ten nie dotyczy przedmiotów codziennego użytku takich jak meble, urządzenia kuchenne, urządzenia sanitarne itp., służących do użytku obojga małżonków. Przedmioty te są ustawowo objęte wspólnością majątkową. Sytuacja taka ma miejsce nie tylko w przypadku poręczenia, ale również dziedziczenia, zapisu lub darowizny. Wyjątkiem jest, jeżeli spadkobierca czy darczyńca zawarł odpowiednie zapisy w akcie darowizny lub testamencie;
3) przedmioty osobiste, które służą wyłącznie do zaspokajania potrzeb osobistych jednego z małżonków (np. ubrania, biżuteria, zegarki itp.);
4) prawa niezbywalne, które przysługują tylko jednej osobie (np. alimenty);
5) przedmioty, które zostały otrzymane jako odszkodowanie za uszkodzenie ciała lub częściową utratę zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Wyjątkiem jest tutaj renta należna poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy;
6) niewypłacone wynagrodzenie za pracę lub innej działalności zarobkowej. Należy pamiętać, że wypłacone już wynagrodzenie wchodzi w skład majątku wspólnego;
7) nagrody, np. za osobiste osiągnięcia artystyczne, naukowe, literackie, techniczne;
8) rzeczy i przedmioty nabyte za składniki wchodzące wcześniej do majątku osobistego;
9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
10) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom, np. wkłady majątkowe wniesione do spółki cywilnej.

Warto wiedzieć, że jeśli małżonkowie rozszerzą wspólność majątkową na wymienione przedmioty, wówczas wierzyciel może zażądać zaspokojenia także z tych elementów majątku wspólnego.

Równie często w umowach poręczenia pojawiają się zapisy dotyczące oświadczenia, z jakich źródeł i w jakiej wysokości zarobki osiąga poręczyciel. Wynika to z ograniczeń dotyczących możliwości ściągania długu z dochodów. W przypadku umowy o pracę można potrącić komuś 1/2 wynagrodzenia z zastrzeżeniem, że nie można zająć pensji, jeżeli wynagrodzenie jest równe minimalnemu wynagrodzeniu za pracę (ok. 1150 złotych netto). W przypadku rent i emerytur kwotą wolną od zajęcia komorniczego jest 50% wartości minimalnej emerytury. Ograniczenia takie nie występują w przypadku dochodów osiąganych z umów cywilnoprawnych (umów o dzieło i umów zlecenie), które można zająć w całości, chyba że są one jedynym powtarzającym się źródłem dochodu.

3. Poręczenie w prawie karnym.

Poręczenie w prawie karnym jest jednym ze środków zapobiegawczych, mających na celu zabezpieczenie prawidłowego toku postępowania albo zapobiegnięcie popełnieniu przez oskarżonego nowego, ciężkiego przestępstwa. W prawie karnym poręczenie może mieć postać poręczenia majątkowego bądź społecznego.

Poręczenie majątkowe polega na złożeniu odpowiedniej rękojmi w wartościach majątkowych, tj. w postaci pieniędzy, papierów wartościowych, zastawu lub hipoteki. Wysokość, rodzaj i warunki poręczenia majątkowego, a w szczególności termin złożenia przedmiotu poręczenia określa sąd w postanowieniu, mając na względzie sytuację materialną oskarżonego i składającego poręczenie majątkowe, wysokość wyrządzonej szkody oraz charakter czynu. Stanowiące przedmiot poręczenia wartości majątkowe lub zobowiązania ulegają przepadkowi albo ściągnięciu w razie ucieczki lub ukrycia się oskarżonego. W wypadku utrudniania w inny sposób postępowania karnego można orzec przepadek lub ściągnięcie tych wartości. Ulegające przepadkowi przedmioty poręczenia lub ściągnięte sumy poręczenia majątkowego przekazuje się lub przelewa na rzecz Skarbu Państwa.

Szczególnym rodzajem poręczenia jest poręczenie organizacji społecznej, np. pracodawcy, u którego oskarżony jest zatrudniony, od kierownictwa szkoły lub uczelni, których oskarżony jest uczniem lub studentem, od zespołu, w którym pracuje lub uczy się, albo od organizacji społecznej, której jest członkiem. Ręczą one, iż oskarżony stawi się na każde wezwanie i nie będzie w sposób bezprawny utrudniał postępowania. Jeżeli oskarżony jest żołnierzem, można przyjąć poręczenie od zespołu żołnierskiego.

4. Poręczenie w prawie wekslowym.

Poręczenie wekslowe jest dodatkowym zabezpieczeniem wierzyciela. W tym wypadku w stosunku zobowiązaniowym pojawia się trzecia strona – awalista. Awalista zobowiązuje się, że zapłaci za weksel na żądanie posiadacza poza dłużnikiem głównym – wystawcą weksla oraz akceptantem, czyli osobą, która przyjęła na siebie zapłatę zobowiązania, i kolejnymi indosantami, czyli osobami, które nabyły prawa do weksla. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że można poręczyć za dowolną z osób, które zobowiązane są do zapłaty weksla. Przy wystawianiu poręczeń wekslowych obowiązuje zasada nieporęczania za osoby, wobec których jest się zobowiązanym. Przy podpisywaniu weksla można wskazać, za kogo się poręcza. Bez tego przyjmuje się, że awalista poręczył za wystawcę weksla.

Poręczenie wekslowe, czyli awal, może obejmować całą kwotę weksla lub zostać ograniczony do jej części. Jeżeli awalista (poręczyciel) zapłaci za zobowiązanie wekslowe kwotę, jaką wyznaczył jako granicę poręczenia, jego zobowiązanie względem wierzyciela wygasa. Jeżeli nie zapłaci, posiadacz weksla musi skierować swoje roszczenie do pozostałych dłużników wekslowych. Jeżeli na wekslu nie jest określona kwota, do jakiej awalista poręcza, przyjmuje się, że poręcza za całość zobowiązania osoby, za którą poręcza. Awalista może żądać potwierdzenia zapłaty swojego zobowiązania.

Poręczenie wekslowe – awal, może zostać złożone na każdym rodzaju weksla, w tym także na wekslu in blanco, czyli wekslu niezupełnym.

Aby zabezpieczyć interesy poręczyciela, sposób wypełnienia weksla, a tym samym zakres jego odpowiedzialności, poza ewentualnym zastrzeżeniem przy podpisie dotyczącym kwoty, do jakiej poręcza, powinien zostać określony w deklaracji wekslowej. Jeśli zdecydujemy się zostać poręczycielami bezzwrotnej dotacji na zakładanie działalności gospodarczej, warto pamiętać, iż nasz podpis musi znaleźć się nie tylko na wekslu, ale także na deklaracji wekslowej; trzeba też pamiętać o dokładnym wskazaniu osoby, za którą poręczamy. To głównie w interesie poręczyciela leży dopilnowanie, aby złożyć podpis na deklaracji wekslowej, oraz aby w tej deklaracji znalazł się zapis dotyczący osoby, za którą poręcza oraz wysokość jego zobowiązania.

Rola deklaracji wekslowej i prawidłowość jej sporządzenia oraz wypełnienia jest tym istotniejsza, że w przypadku utraty weksla przez wierzyciela, a wbrew powszechnemu przekonaniu takie sytuacje zdarzają się dość często, może zostać ona potraktowana jako umowa poręczenia w rozumieniu kodeksu cywilnego. Trzeba pamiętać, że w takim wypadku musi spełniać wymogi określone w przepisach dotyczących poręczenia cywilnego.

Istotnym warunkiem, aby skorzystać z takiego rozwiązania, jest dopilnowanie aby poręczyciel podpisał deklarację. Reasumując: deklaracja wekslowa może w specyficznych warunkach stać się jedyną możliwą drogą do wyegzekwowania wierzytelności.

Odpowiedzialność awalisty, czyli poręczyciela wekslowego, ma charakter solidarny z innymi dłużnikami. Z punktu widzenia pożyczkodawcy oznacza to, że może on po terminie płatności dochodzić zapłaty weksla w dowolnej kolejności od dłużnika wekslowego czy też od poręczyciela.

Przepisy kodeksu cywilnego regulują rozliczenia pomiędzy poręczycielem, który faktycznie zapłacił za zobowiązanie wekslowe, a osobami, za które zobowiązał się poręczyć.

W przeciwieństwie do poręczenia opartego na prawie cywilnym, poręczenie wekslowe ma charakter bezwarunkowy i nieodwołalny. Nie ma możliwości zastrzeżenia terminu jego obowiązywania ani zdarzenia, od którego uzależnia się odpowiedzialność poręczyciela, tzw. warunku. Poręczenie wekslowe jest ważne aż do jego zapłaty. Warto jednak pamiętać, że poręczenie wygasa w przypadku przedawnienia zobowiązania wekslowego.

Do momentu gdy weksel pozostaje w posiadaniu wystawcy lub poręczyciela, poręczenie wekslowe nie jest skuteczne. Jeżeli poręczyciel posiada weksel, może dokonać na nim zmian, np. skreślić swoje poręczenie lub zmienić kwotę, jaką zdecyduje się poręczyć. Możliwość ta kończy się w momencie przekazania weksla remitentowi. Od tego momentu weksel staje się wiążącym zobowiązaniem. Jeśli więc zdecydujemy się być poręczycielami cudzego długu wobec pożyczkodawcy, który żąda złożenia weksla, zanim złożymy podpis na wekslu, przeanalizujmy jego treść.

Warto na przykład zwrócić uwagę na sformułowanie „na zlecenie”, które jest wyjątkowo niekorzystne – oznacza, że weksel może być zrealizowany przez nieznaną nam osobę, inną niż pożyczkodawca. W takim wypadku warto zastąpić je sformułowaniem „na rzecz”, które uchroni nas przed tego typu przykrymi niespodziankami.

Poręczenia na gruncie prawa cywilnego i prawa wekslowego na pierwszy rzut oka wydają się podobne, jednak występuje między nimi kilka istotnych różnic. Jedną z najważniejszych jest abstrakcyjność i samoistność poręczenia wekslowego. Oznacza to, że na ważność poręczenia wekslowego, czyli na ważność zobowiązania awalisty, nie ma wpływu ważność stosunku podstawowego. Weksel obarczony wadą, o ile nie jest to wada formalna taka jak np. brak któregoś z elementów weksla, powodującą że nie można dochodzić zapłaty od wystawcy weksla, nie zwalnia poręczającego z zapłaty zobowiązania. Posiadacz weksla może na przykład zażądać zapłaty od poręczyciela, nawet gdy na wekslu został zamieszczony podrobiony podpis wystawcy lub podpis złożyła osoba całkowicie ubezwłasnowolniona, niemająca zdolności do czynności prawnych.

Podobnie jak w przypadku poręczenia opartego na prawie cywilnym, granice odpowiedzialności poręczyciela wyznacza zobowiązanie, za które on poręcza. Wygaśnięcie zobowiązania głównego osoby, za którą dokonano poręczenia, automatycznie powoduje wygaśnięcie zobowiązania awalisty, przy czym nie jest istotny powód, z jakiego doszło do wygaśnięcia zobowiązania.

Jeżeli poręczenie wekslowe zostało wystawione na inną osobę niż główny dłużnik wekslowy, czyli inną niż wystawca weksla własnego lub akceptant weksla trasowanego, wówczas aby dochodzić zapłaty od poręczyciela, awalisty, konieczne jest podjęcie stosownych czynności prawnych, umożliwiających dochodzenia roszczenia od osoby, za którą on poręczył. Czynności te to protest, czyli odmowa przyjęcia weksla przez wystawcę weksla, lub odmowa jego zapłaty i notyfikacja, czyli obowiązkowe powiadomienie przez posiadacza weksla swojego indosanta – poprzedniego posiadacza i wystawcę weksla.

Jeżeli posiadacz weksla nie podejmie działań w wyznaczonym terminie, będzie mógł żądać zapłaty długu jedynie od wystawcy weksla i ich poręczycieli. Pozostali dłużnicy wekslowi i ich poręczyciele będą zwolnieni z odpowiedzialności wekslowej.

Ważną informacją z punktu widzenia poręczyciela jest to, że odpowiada on tylko w granicach zapisów wekslowych, jakie zostały zanotowane w momencie złożenia przez niego podpisu. Jeżeli w późniejszym czasie zapisy te zostały zmienione na skutek zmiany relacji między posiadaczem a dłużnikiem, nie mogą one powodować negatywnych skutków dla poręczyciela, np. zwiększać kwoty jego zobowiązania.

5. Jak prawidłowo poręczyć weksel.

Poręczenie umieszcza się na przedniej stronie weksla, można je też zamieścić na rewersie albo na tzw. przedłużku, czyli kartce doklejonej na stałe do weksla. Poręczenia udziela się poprzez zapisanie „poręczam”, „gwarantuję”, „awal" lub innego o tożsamym znaczeniu oraz poprzez zamieszczenie własnoręcznego podpisu. Podpis powinien obejmować treść oświadczenia, czyli powinien być złożony poniżej wyżej wskazanych określeń.

Brak jakiejkolwiek adnotacji przy dowolnym podpisie na przedniej stronie weksla będzie równoznaczne z uznaniem, że jest to podpis poręczyciela poręczającego za wystawcę. Podpis poręczyciela na drugiej stronie weksla powinien obowiązkowo zawierać jedno ze stwierdzeń wskazanych wyżej („poręczam" lub równoważne), gdyż inaczej może być potraktowany jako indos, a obowiązek wykazania, że osoba ta nie jest indosantem, będzie spoczywał na poręczycielu. Brak jednoznacznego wskazania na tylnej stronie weksla lub przedłużku, iż podpis dotyczy poręczenia, może skutkować jego nieważnością.

Przy wskazywaniu osoby, za którą poręczamy, trzeba być starannym, zwracając również uwagę na poprawność wpisania nazwiska osoby, za którą dokonuje się poręczenia, gdyż każda wątpliwość w tym zakresie może narazić osobę poręczającą na uznanie, że poręczył on za wystawcę weksla, a zatem jego odpowiedzialność będzie równa kwocie wpisanej na wekslu. Przykładowe weksle można zobaczyć na stronie internetowej www.weksel.pl lub www.remitent.pl.

Jeżeli dług główny nie zostanie spłacony, wierzyciel wekslowy może dochodzić swoich praw na drodze sądowej w postępowaniu nakazowym, czyli sąd orzeka na posiedzeniu niejawnym jedynie na podstawie pozwu i oryginału weksla, ale bez udziału stron. Po otrzymaniu wyroku i nakazu zapłaty wierzyciel może skierować sprawę do komornika, który dochodzi długu w sposób i ze wszystkimi ograniczeniami wskazanymi wyżej w niniejszym opracowaniu.

6. Poręczenie a gwarancja bankowa.

W przypadku usług oferowanych przez banki, poręczenie i gwarancja często są wymieniane w jednej ofercie, a czasem nawet traktowane równoważne. Jednak mimo że są podobne, występuje między nimi kilka różnic.

Przede wszystkim istnienie i rozmiar długu poręczyciela jest uzależnione od istnienia i rozmiaru długu głównego. Jeżeli umowa, którą zabezpieczamy poręczeniem (np. umowa kredytu bankowego) okaże się nieważna, również poręczyciel wolny jest od odpowiedzialności. Podobnie gdy zabezpieczone zobowiązanie wygaśnie, np. kiedy wierzyciel zwolni z długu lub dłużnik dokona potrącenia swoich należności. Ponadto poręczycielowi, z którego pożyczkodawca ściąga dług w zastępstwie dłużnika głównego, przysługują takie same prawa, ja te przysługujące dłużnikowi, włącznie z możliwością potrącenia wierzytelności dłużnika względem wierzyciela. Powyższe prawa wynikają bezpośrednio z zapisów ustawy Kodeks Cywilny.

I tu najlepiej widać różnicę między poręczeniem a gwarancją. Zobowiązanie gwaranta ma charakter samodzielny i nieakcesoryjny (samoistny, niezależny). Gwarant, w odróżnieniu od poręczyciela, nie jest dłużnikiem pomocniczym. Odpowiada on za to, że dłużnik nie spełnił swojego zobowiązania. Ponosi ryzyko niekorzystnych następstw tego zdarzenia dla wierzyciela, zobowiązując się do zapłaty określonej kwoty na jego rzecz. Dodatkowo gwarant nie może podnosić przeciwko pożyczkodawcy żadnych zarzutów, mimo że przysługują one dłużnikowi.

Gwarancja zabezpiecza więc pożyczkodawcę niezależnie od tego, czy dłużnik ponosił za nie odpowiedzialność, oraz czy dług w ogóle powstał lub przestał istnieć. Zaznaczyć też należy, że gwarancja zapłaty długu nie jest wymieniona nigdzie jako odrębna forma zabezpieczenia, jednakże przy jej stosowaniu stosuje się zwykle przepisy kodeksu cywilnego.