1. Na jakich warunkach udzielane jest wsparcie dla osób bezrobotnych z środków Funduszu Pracy?
2. W których województwach realizowana jest obecnie Inicjatywa JEREMIE?
3. Jaki typ pożyczki określany jest mianem „chwilówki”?
4. Jakie są najczęstsze naruszenia obowiązków informacyjnych przez pożyczkodawców?
5. Jakie są standardowe formy zabezpieczenia pożyczki stosowane przez fundusze pożyczkowe?
6. Jaka jest rola funduszy pożyczkowych w systemie finansowego wsparcia sektora małych i średnich przedsiębiorstw?
7. Czy działalność firm pożyczkowych podlega reglamentacji w rozumieniu ustawy z 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej?
8. Przykłady jakich działających na polskim rynku serwisów pożyczek społecznościowych można podać?
9. Czy pożyczkobiorca ma prawo odstąpić od umowy pożyczki?
10. Jakie koszty związane z wcześniejszą spłatą pożyczki pożyczkobiorca może być zmuszony pokryć?
O dotacje mogą ubiegać się osoby bezrobotne zarejestrowane w urzędzie pracy, które w okresie ostatnich 12 miesięcy nie prowadziły działalności gospodarczej, jak również jej nie zawieszały. Warunkiem jest także wcześniejsze niekorzystanie z środków Funduszu Pracy lub z innych środków publicznych na rozpoczęcie własnej działalności. Ponadto koniecznym jest, by w okresie 12 miesięcy przed złożeniem wniosku o dotację osoby nie odmówiły – bez uzasadnionej przyczyny – przyjęcia oferty pracy, szkolenia, stażu, prac społecznie użytecznych, przygotowania zawodowego dorosłych, wykonywania prac interwencyjnych lub robót publicznych oraz nie przerwały z własnej winy szkolenia, stażu, wykonywania prac społecznie użytecznych lub innej formy pomocy oferowanej przez urząd pracy. Wykluczone z aplikowania o te środki są także osoby skazane za przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu w okresie 2 lat poprzedzających złożenie wniosku.
Wysokość kwoty dotacji uzależniona jest od przeciętnego wynagrodzenia z roku poprzedzającego i może sięgać maksymalnie sześciokrotności przeciętnego wynagrodzenia, co na koniec września 2012 roku stanowiło kwotę 21 675,06 zł. Urzędy pracy mają w tym względzie pewną dowolność i mogą samodzielnie ustalić kwotę wsparcia na nieco niższym poziomie aniżeli maksymalnie dopuszczalny. Aby przekazane środki stały się bezzwrotną dotacją, firma musi prowadzić na rynku działalność przez okres przynajmniej 12 miesięcy bez jej zawieszania.
Nie każda działalność może być sfinansowana z dotacji pochodzącej z Funduszu Pracy. Ze wsparcia wyłączono działalność związaną z transportem osobowym, grami hazardowymi, sprzedażą komisową oraz przejęciem istniejącej firmy rodzinnej. Dotacja ma charakter celowy i nie można jej przeznaczyć m.in. na zakup obligacji, papierów wartościowych, ziemi, budynków, własnej garderoby, alkoholu lub papierosów (w przypadku prowadzenia sklepu). Nie można nią pokryć kosztów dostawy zamówionych towarów. Można natomiast zakupić samochód (przeznaczając na ten cel do 50% dotacji) lub stworzyć stronę internetową (do 10% kwoty dotacji).
2. W których województwach realizowana jest obecnie Inicjatywa JEREMIE?
W sześciu województwach: dolnośląskim, łódzkim, mazowieckim, pomorskim, wielkopolskim i zachodniopomorskim.
3. Jaki typ pożyczki określany jest mianem „chwilówki”?
To rodzaj pożyczki udzielanej na bardzo krótki okres, zazwyczaj nieprzekraczający jednego miesiąca. „Chwilówka” różni się od innych rodzajów pożyczek również tym, że jej spłata następuje w sposób jednorazowy, na zakończenie okresu kredytowania. Z faktem tym może wiązać się dodatkowy problem dla pożyczkobiorcy. Taki sposób spłaty wymaga bowiem od niego dużego reżimu finansowego i odłożenia odpowiedniej kwoty odpowiadającej wysokości pożyczki oraz kosztów związanych z jej udzieleniem na dzień zapadalności spłaty. Dodatkowe koszty to najczęściej różnego rodzaju opłaty naliczane przez pożyczkodawcę. Mimo że pożyczkodawcy zazwyczaj nie naliczają odsetek od takiej pożyczki, to opłaty czynią ją najdroższymi pożyczkami.
4. Jakie są najczęstsze naruszenia obowiązków informacyjnych przez pożyczkodawców?
Pożyczkobiorcy mogą spotkać się z następującymi przejawami naruszeń obowiązków informacyjnych:
• brakiem informacji o stopie oprocentowania kredytu oraz warunkach jej zmiany;
• brakiem informacji o wysokości RRSO i całkowitej kwoty do zapłaty;
• brakiem informacji o kolejności zaliczania rat kredytu na poczet należności kredytodawcy;
• brakiem informacji o innych kosztach kredytu;
• brakiem informacji o wysokości odsetek od zadłużenia przeterminowanego;
• brakiem wskazania odsetek należnych w stosunku dziennym przy odstąpieniu od umowy.
5. Jakie są standardowe formy zabezpieczenia pożyczki stosowane przez fundusze pożyczkowe?
Dla pożyczkodawcy zabezpieczeniem pożyczki jest każdorazowo weksel in blanco oraz inna, indywidualnie ustalona forma zabezpieczenia, np. hipoteka, przewłaszczenie, poręczenie funduszu poręczeniowego lub osoby trzeciej.
6. Jaka jest rola funduszy pożyczkowych w systemie finansowego wsparcia sektora małych i średnich przedsiębiorstw?
Ich rola wydaje się wyjątkowo istotna dla mikrofirm oraz osób rozpoczynających działalność gospodarczą, które najczęściej nie posiadają historii kredytowej oraz majątku zabezpieczającego kredyt. Fundusze pożyczkowe ułatwiają mniejszym firmom dostęp do zewnętrznych źródeł finansowania poprzez stosowanie uproszczonych procedur uzyskania pożyczki, niższych wymogów w zakresie wkładu własnego – w przypadku finansowania wydatków inwestycyjnych – i bardziej elastycznych form zabezpieczenia spłaty pożyczki.
7. Czy działalność firm pożyczkowych podlega reglamentacji w rozumieniu ustawy z 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej?
Nie, nie podlega ograniczeniom związanym z koniecznością uzyskania jakichkolwiek koncesji, zezwoleń, licencji czy też dokonania zgłoszenia. Firmy pożyczkowe podlegają zasadom określonym dla ogółu podmiotów uczestniczących w obrocie gospodarczym, z których nadrzędną jest zasada swobody działalności gospodarczej.
8. Przykłady jakich działających na polskim rynku serwisów pożyczek społecznościowych można podać?
Kokos.pl, Finansowo.pl, Zakra, Sekrata, Pożycz.pl, TrustBuddy.
9. Czy pożyczkobiorca ma prawo odstąpić od umowy pożyczki?
Pożyczkodawcy przysługuje prawo do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni od jej zawarcia. Nie jest przy tym zobowiązany tłumaczyć swej decyzji. W przypadku odstąpienia od umowy jedynym kosztem dla pożyczkobiorcy mogą być odsetki za okres od dnia przekazania kwoty kredytu do dnia jego spłaty. Niedopuszczalne jest jednakże żądanie zapłaty przez pożyczkodawcę innych dodatkowych kosztów.
10. Jakie koszty związane z wcześniejszą spłatą pożyczki pożyczkobiorca może być zmuszony pokryć?
Pożyczkodawca przy wcześniejszej spłacie pożyczki może być zobowiązany do zapłaty prowizji (pod warunkiem wprowadzenia odpowiedniego zapisu do umowy o pożyczkę), jednakże przy zaistnieniu następujących przesłanek:
• spłata pożyczki przypada na okres, w którym stopa oprocentowania pożyczki jest stała;
• kwota spłacanej przed terminem pożyczki jest wyższa niż trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw.
Wysokość prowizji jest limitowana w zależności od:
- czasu pozostałego do całkowitej spłaty zobowiązania w sposób następujący:
- jeżeli okres ten przekracza 12 miesięcy, wysokość prowizji nie może być wyższa niż 1%,
- jeżeli okres ten nie przekracza 12 miesięcy, wysokość prowizji nie może być wyższa niż 0,5%;
- wysokości odsetek, które pożyczkodawca powinien zgodnie z umową zapłacić w okresie między wcześniejszą spłatą pożyczki a terminem spłaty przewidzianym w umowie;
- bezpośrednich kosztów pożyczkodawcy związanych z wcześniejszą spłatą pożyczki.
Przypisy
Bibliografia
1. A. Alińska, Rynek funduszy pożyczkowych w Polsce. Raport 2011, Polski Związek Funduszy Pożyczkowych, Warszawa 2012.
2. B. Bartkowiak, M. Korol, Fundusze pożyczkowe w Polsce wspierające mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa według stanu na 31 grudnia 2008 roku, Polskie Stowarzyszenie Funduszy Pożyczkowych, Szczecin 2009.
3. P. Białowolski, Rynek firm pożyczkowych w Polsce. Charakterystyka sektora i profil klienta, Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce – Związek Pracodawców, Warszawa 2012.
4. A. Fandrejewska, Potrzebne są tanie usługi dla niezamożnych, http://www.rp.pl/artykul/769743.html, [odczyt z 28.09.2013].
5. Fundacja Republikańska, Problematyka regulacji rynku firm pożyczkowych w Polsce, Warszawa 2013.
6. H.-G. Geis, Kapitalmärkte und Finanzielle Institutionen in Entwicklungsländern, w: H. Körner, Zur Analyse von Institutionen im Entwicklungsprozess und in der internationalen Zusammenarbeit, Duncker & Humblot, Berlin 1989.
7. GUS, Działalność przedsiębiorstw pośrednictwa kredytowego w 2010 roku, Warszawa 2011.
8. Mechanizmy inżynierii finansowej w podnoszeniu efektywności absorpcji środków UE i ich znaczenie w polityce spójności po 2013 roku, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk 2010.
9. B. Jayo, S. Rico, M. Lacalle, Overview of the Microcredit Sector in the European Union 2006-2007, EMN Working Paper No. 5, 2008.
10. M. Rybicki, Koniec bezzwrotnych dotacji na założenie firmy. Bezrobotny dostanie pożyczkę, http://serwisy.gazetaprawna.pl/praca-i-kariera/artykuly/682925,koniec_bezzwrotnych_dotacji_na_zalozenie_firmy_bezrobotny_dostanie_pozyczke.html, [odczyt z 30.10.2013].
11. J. Kornecki, Fundusze pożyczkowe jako źródło finansowania rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw w województwie łódzkim, w: Formy wspierania przedsiębiorczości w regionie łódzkim w warunkach kryzysu gospodarczego, red. L. Lewandowska, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Oddział w Łodzi.
12. Ministerstwo Gospodarki, Kierunki rozwoju funduszy pożyczkowych i poręczeniowych dla małych i średnich przedsiębiorstw w latach 2009-2013, Warszawa 2009.
13. Niklewicz K., Koniec dotacji. Euro ma pracować, http://wyborcza.pl/1,75478,8398296,Koniec_dotacji__Euro_ma_pracowac.html, [odczyt z 30.10.2013].
14. A. Szymborska-Sutton, Pierwszy biznes: ruszają pożyczki dla absolwentów, http://www.finanse.egospodarka.pl/98886,Pierwszy-biznes-ruszaja-pozyczki-dla-absolwentow,1,63,1.html, [odczyt z 30.10.2013].
15. UOKiK, Na jakie opłaty zwracać uwagę, pożyczając pieniądze w instytucji parabankowej? Poradnik dla konsumentów, Warszawa 2013.
16. UOKiK, Opłaty stosowane przez instytucje parabankowe. Raport, Warszawa 2013.
17. UOKiK, Reklama parabanków. Raport z kontroli reklam pozabankowych instytucji finansowych oferujących pożyczki konsumentom, Warszawa 2013.
18. Ustawa z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej, Dz. U. nr 173, poz. 1807.
19. Ustawa z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim, Dz. U. nr 126, poz. 715.
20. S. Włodyka, Działalność gospodarcza, w: System prawa handlowego, t. 1, Prawo handlowe – część ogólna, red. S. Włodyka, Warszawa 2009.
Strony internetowe:
www.vivus.pl
Strona internetowa łotewskiej firmy pożyczkowej Vivus, oferującej na polskim rynku pożyczki przez internet. Strona zawiera szczegółową ofertę.
samcik.blox.pl
Blog finansowy prowadzony przez dziennikarza ekonomicznego „Gazety Wyborczej” Macieja Samcika. Przedstawia obiektywne informacje o produktach finansowych oferowanych na rynku.
www.zopa.com
Strona internetowa światowego prekursora pożyczek społecznościowych – brytyjskiej firmy Zopa, zawierająca szczegóły jej oferty.
www.prosper.com
Strona internetowa lidera na amerykańskim rynku pożyczek społecznościowych – firmy Prosper, zawierająca szczegóły jej oferty.
www.wonga.pl
Strona internetowa brytyjskiej firmy pożyczkowej Wonga oferującej na rynku polskim pożyczki przez internet, zawierająca szczegóły jej oferty.
kokos.pl
Strona internetowa lidera na polskim rynku pożyczek społecznościowych – firmy Kokos, zawierająca informacje o funkcjonowaniu systemu tych pożyczek oraz ofercie firmy kierowanej zarówno do pożyczkobiorców, jak i pożyczkodawców.
www.arimr.gov.pl
Strona Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oferującej wsparcie w charakterze refundacji wcześniej poniesionych wydatków przez mikroprzedsiębiorstwa mające swoją siedzibę na terenach wiejskich lub małych miast.
parp.gov.pl
Strona Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości oferującej wsparcie dla mikro- i małych przedsiębiorstw przed upływem pierwszego roku prowadzenia działalności gospodarczej na projekty w dziedzinie e-biznesu.
www.jeremie.com.pl
Strona inicjatywy JEREMIE – pozadotacyjnego wsparcia mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, nastawionej na finansowanie inwestycji o zwiększonym ryzyku kredytowania. JEREMIE oferuje niskooprocentowane kredyty, pożyczki i poręczenia.
www.bgk.com.pl
Strona Banku Gospodarstwa Krajowego oferującego pożyczki dla absolwentów na założenie działalności gospodarczej oraz pełniącego rolę Menadżera sześciu Funduszy Powierniczych w ramach Inicjatywy JEREMIE.
www.pup-lodz.pl
Podstrona Powiatowego Urzędu Pracy w Łodzi przyznającego jednorazowe środki na podjęcie działalności gospodarczej przez osoby bezrobotne. Podobnych informacji na swoich stronach internetowych udzielają inne powiatowe urzędy pracy prowadzące dystrybucję środków z Funduszu Pracy.
www.zanim-podpiszesz.pl
Strona akcji społecznej „Nie daj się nabrać. Sprawdź, zanim podpiszesz”, której celem jest zwrócenie uwagi na ryzyko związane z zawieraniem umów finansowych i korzystaniem z usług finansowych.
uokik.gov.pl//faq_kredyty_pozyczki_lokaty.php
Podstrona Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów zawierająca odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania w odniesieniu do kredytów i pożyczek.
federacja-konsumentow.org.pl
Strona Federacji Konsumentów – niezależnej organizacji pozarządowej, której celem jest ochrony konsumentów indywidualnych. Zawiera informacje o prawach konsumenta, jak również dane teleadresowe biur Federacji.
uokik.gov.pl/rzecznicy_konsumentow.php
Podstrona Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przedstawiająca informacje o kompetencjach rzeczników konsumentów powoływanych do ochrony interesów konsumentów.
www.nbp.pl
Strona Narodowego Banku Polskiego przedstawiająca dane o aktualnej wysokości stopy lombardowej.
www.inicjatywamikro.pl
Strona funduszu pożyczkowego Inicjatywy Mikro, działającego w Polsce od ponad 17 lat. Zawiera informacje o jej ofercie pożyczkowej.
funduszmikro.pl
Strona funduszu pożyczkowego Fundusz Mikro, działającego w Polsce od 1994 roku. Zawiera informacje o jego ofercie pożyczkowej.
www.mg.gov.pl
Podstrona internetowa Ministerstwa Gospodarki dedykowana funduszom pożyczkowym i doręczeniowym. Informuje o kierunkach planowanych działań i prac legislacyjnych.
www.pzfp.pl
Strona Polskiego Związku Funduszy Pożyczkowych prezentująca misję, cele i działania związku oraz aktualności dotyczące działalności funduszy pożyczkowych w Polsce.