Rozdział 2. Agencje rozwoju regionalnego.

Agencje rozwoju regionalnego jako ogniwo systemu instytucji otoczenia biznesu w Polsce.

Agencje rozwoju regionalnego stanowią bardzo istotny instrument realizacji polityki rozwoju regionalnego w aspekcie promocji i wspierania przedsiębiorczości. O tym, że mogą być także instrumentem nadzwyczaj skutecznym, przekonują dane pochodzące z raportu opracowanego przez firmę PricewaterhouseCoopers na zlecenie rządu Wielkiej Brytanii [1] . Brytyjskie agencje rozwoju regionalnego przyczyniły się w latach 2002-2007 do powstania lub utrzymania ponad 500 tys. miejsc pracy, powstania 56 tys. nowych firm, przeszkolenia 1,25 mln osób. W Polsce działa obecnie około 60 agencji rozwoju regionalnego i lokalnego, z których większość powstawała w pierwszych latach transformacji gospodarczej [2] . Dla wielu z nich źródłem finansowania działalności w początkowym okresie były środki publiczne, w tym głównie z zagranicznych funduszy pomocowych. Ich rola była szczególnie istotna na etapie przygotowań Polski do wejścia do Unii Europejskiej, kiedy to zajęły się wdrażaniem funduszy przedakcesyjnych. W kolejnych latach, już po akcesji w 2004 roku, ich rola wciąż była ważna, a koncentrowała się raczej na przejęciu funkcji informacyjnej, doradczej, szkoleniowej, promocyjnej, a w mniejszym już stopniu finansującej. Bez wątpienia agencje rozwoju regionalnego pozostają ważnym ogniwem systemu instytucji otoczenia biznesu w Polsce. Wśród wielu podmiotów tego typu da się wyróżnić grupę kilkunastu czołowych jednostek, prowadzących wszechstronną działalność w województwach, które obejmują swoim działaniem. Większość z nich funkcjonuje w formie spółek akcyjnych, w których najwięcej udziałów posiada jednostka samorządu terytorialnego. Udziałowcami w polskich agencjach rozwoju regionalnego są także samorządy lokalne (miasta, gminy), organizacje przedsiębiorców, sami przedsiębiorcy, a także Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. [3] . Największe agencje rozwoju regionalnego mogą pochwalić się kilkunastoletnim doświadczeniem. Są one silnie zróżnicowane pod względem sytuacji majątkowej. Relacja majątku najbogatszej pod względem posiadanych aktywów agencji do agencji najbiedniejszej kształtuje się jak 22:1 [4] .

W roli Regionalnej Instytucji Finansującej (RIF).

Agencje rozwoju regionalnego pełniły w okresie przedakcesyjnym oraz w poprzedniej perspektywie finansowej ważną rolę jako Regionalne Instytucje Finansujące, zajmując się wdrażaniem niektórych programów kierowanych do przedsiębiorstw, m.in. w ramach Phare, Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw czy Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich. Obecnie również ich rola w mechanizmie wdrażania funduszy europejskich jest istotna i obejmuje:

- udzielanie informacji o dostępnych programach dotacji i warunkach uczestnictwa,
- obsługę administracyjną wdrażanych programów,
- współpracę z PARP w zakresie merytorycznego i finansowego monitoringu wdrażanych programów,
- sporządzanie raportów merytorycznych i finansowych,
- prowadzenie bazy danych o uczestnikach programów [5] .

W okresie programowania funduszy europejskich na lata 2007-2013 [6] . Regionalne Instytucje Finansujące przeprowadzają nabór oraz ocenę formalną i merytorycznej wniosków o dofinansowanie, a także dokonują rozliczenia i kontroli realizacji projektów w odniesieniu do następujących działań Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka:

- Działanie 1.4 – Wsparcie projektów celowych – ma ono za zadanie podniesienie innowacyjności przedsiębiorców, dzięki wykorzystywaniu rezultatów prac B+R zrealizowanych na ich potrzeby.
- Działanie 4.1 – Wsparcie wdrożeń wyników prac B+R – jego celem jest poprawa poziomu innowacyjności przedsiębiorstw poprzez wspieranie wdrożeń wyników prac B+R realizowanych w ramach działania 1.4, a także wdrożenie wyników prac B+R będących rezultatem programu Inicjatywa Technologiczna I.
- Działanie 4.2 – Stymulowanie działalności B+R przedsiębiorstw oraz wsparcie w zakresie wzornictwa przemysłowego – ma na celu wzmocnienie przedsiębiorstw prowadzących działalność B+R i ma przyczyniać się do zwiększenia wykorzystania wzornictwa przemysłowego i użytkowego przez przedsiębiorców jako jednej z przewag konkurencyjnych.
- Działanie 4.4 – Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym – celem działania jest wsparcie przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych dokonujących nowych inwestycji oraz niezbędnych dla ich realizacji projektów doradczych i szkoleniowych, obejmujących nabycie innowacyjnych rozwiązań technologicznych.
- Działanie 5.4.1 – Zarządzanie własnością intelektualną – ma na celu poprawę efektywności funkcjonowania rynku innowacji i przepływu rozwiązań innowacyjnych poprzez upowszechnianie stosowania prawa własności intelektualnej, w szczególności poprzez uzyskiwanie ochrony własności przemysłowej.
- Działanie 6.1 – Paszport do eksportu – jego celem jest wzmocnienie pozycji polskiej gospodarki poprzez promocję Polski jako atrakcyjnego partnera gospodarczego i miejsca nawiązywania wartościowych kontaktów handlowych, a także zwiększenie wielkości polskiego eksportu oraz wzrost liczby przedsiębiorstw prowadzących działalność eksportową.
- Działanie 8.1 – Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej – ma na celu stymulowanie rozwoju rynku usług świadczonych w formie elektronicznej (e-usług) poprzez wsparcie mikro- i małych przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność gospodarczą nie dłużej niż 1 rok od dnia rejestracji.
- Działanie 8.2 – Wspieranie wdrażania elektronicznego biznesu typu B2B – jego celem jest stymulowanie tworzenia wspólnych przedsięwzięć biznesowych prowadzonych w formie elektronicznej.

Obecnie rolę Regionalnych Instytucji Finansujących pełni 11 agencji rozwoju regionalnego. Przykładowo, Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego od 2008 roku podpisała umowy na realizację 371 projektów, które otrzymały wsparcie w kwocie 820 mln zł [7] .

Dwie spośród nich – Agencja Rozwoju Pomorza oraz Warmińsko-Mazurska Agencja Rozwoju Regionalnego – pełnią także rolę Instytucji Pośredniczących II Stopnia i zarządzają w swoich województwach środkami udostępnianymi w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych.

W roli operatora Regionalnego Funduszu Pożyczkowego.

Poza wsparciem merytorycznym firmy małe i średnie mogą liczyć również na wsparcie finansowe. Przy agencjach często działają regionalne fundusze pożyczkowe, które oferują kredyty inwestycyjne na preferencyjnych warunkach. Preferencje udzielane są także start-upom. Środki, którymi dysponują te fundusze, pochodzą często z Regionalnego Programu Operacyjnego. W Łodzi regionalny fundusz pożyczkowy prowadzi Łódzka Agencja Rozwoju Regionalnego, która w ramach pożyczki inwestycyjnej udostępnia nawet 1 mln zł na okres do 5 lat [8] . Oferty pożyczkowe kierowane są do przedsiębiorców w 6 województwach, także w ramach inicjatywy JEREMIE.

W roli wsparcia dla start-upów.

Niektóre agencje rozwoju regionalnego profilują swoją ofertę na nowe, innowacyjne przedsięwzięcia. To dotyczy zwłaszcza tych agencji, które są realizatorami Działania 3.1 Inicjowanie działalności innowacyjnej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Takie projekty finansuje na przykład Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego w ramach projektu „Fabryka Innowacji” [9] . W obrębie uruchomionego funduszu inwestycyjnego venture capital agencja inwestuje w pomysły na biznes oraz w przedsiębiorstwa będące na wczesnym etapie rozwoju. Jeden pomysł może uzyskać zasilenie finansowe w kwocie nawet do 200 tys. euro.

Szereg agencji rozwoju regionalnego jest również zaangażowanych w pomoc dla start-upów, prowadząc projekty finansowane w ramach Działania 6.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. To działanie jest bezpośrednio ukierunkowane na wsparcie oraz promocję przedsiębiorczości i samozatrudnienia w regionach. Wsparcie finansowe w tym przypadku może sięgać 40 tys. zł i jest przeznaczone na uruchomienie własnej działalności gospodarczej przez wnioskodawcę-beneficjenta.

W roli wsparcia dla jednostek samorządu terytorialnego.
Niektóre agencje rozwoju regionalnego wyspecjalizowały się w prowadzeniu działań wspierających rozwój lokalny. Przykładowo, Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego przygotowała ponad 20 planów rozwoju lokalnego miast i gmin oraz studia wykonalności na rzecz samorządów w szerokim zakresie obejmującym sport i edukację, sieci wodociągowe, kanalizację sanitarną, infrastrukturę drogową, muzealną, infrastrukturę przeciwpowodziową i racjonalną gospodarkę zasobami wodnymi, szpitale, zakłady opieki zdrowotnej, parki przemysłowe i przemysłowo-technologiczne [10] .

W roli promotora innowacyjności.

Agencje rozwoju regionalnego są zaangażowane w promowanie i stymulowanie rozwoju firm działających na terenach województw, które obejmują swoim oddziaływaniem. Agencje są często silnie włączone w przygotowywanie Regionalnych Strategii Innowacji, które służą zbudowaniu trwałego partnerstwa między władzami samorządowymi regionu, administracją rządową, przemysłem, światem nauki oraz instytucjami otoczenia biznesu. Pomoc ta świadczona jest na rzecz jednostek samorządu terytorialnego, które koordynują prace nad tymi strategiami. W latach 2012-2013 projekt Regionalnej Strategii Innowacji dla województwa łódzkiego na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego przygotowywała Łódzka Agencja Rozwoju Regionalnego wspólnie z renomowaną firmą doradczą Deloitte [11] .

Wsparcie innowacyjności lokalnych firm przez agencje rozwoju regionalnego dokonuje się również poprzez zwiększanie dostępności kapitału zewnętrznego, przeznaczonego na działalność innowacyjną podejmowaną przez małe i średnie przedsiębiorstwa. Instrumentem tego wsparcia jest Działanie 3.3 Tworzenie systemu ułatwiającego inwestowanie w MSP Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Projektem, o którym warto wspomnieć, jest projekt pod nazwą „Biznes dla biznesu – budowa platformy współpracy między inwestorami prywatnymi i pomysłowymi przedsiębiorcami”, który jest prowadzony do końca 2013 roku przez Agencję Rozwoju Pomorza na terenie pięciu województw: pomorskiego, kujawsko-pomorskiego, zachodniopomorskiego, mazowieckiego i łódzkiego. W ramach projektu stworzono portal www.inwestornia.pl, którego podstawowym zadaniem jest promowanie innowacyjnych pomysłów oraz kojarzenie autorów tych pomysłów z potencjalnymi inwestorami. Zakres wsparcia obejmuje analizę pomysłów i doradztwo na poszczególnych etapach procesu inwestycyjnego oraz pomoc w opracowywaniu biznesplanu przy wykorzystaniu generatora, ułatwiającego napisanie biznesplanu w sposób spójny i kompletny.

Agencje rozwoju regionalnego wyróżniają się na tle pozostałych instytucji otoczenia biznesu pod względem zakresu usług o charakterze proinnowacyjnym. Wsparcie dla przedsiębiorstw zapewnia finansowanie dostępne w ramach Działania 5.2 Wspieranie instytucji otoczenia biznesu świadczących usługi proinnowacyjne oraz ich sieci o znaczeniu ponadregionalnym Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, z którego skorzystało 7 agencji rozwoju regionalnego, uzyskując dofinansowanie na świadczenie usług proinnowacyjnych na łączną kwotę ponad 17 mln zł [12] .

W roli promotora przedsiębiorców z branży kreatywnej.

Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego w listopadzie 2012 r. zakończyła realizację projektu skierowanego do przedsiębiorców z przemysłów kreatywnych pod nazwą „Sieć kreatywnego biznesu” [13] . W ramach prowadzonych działań opracowano metodologię i przeprowadzono badanie potrzeb szkoleniowych i doradczych tej grupy przedsiębiorców, opracowano narzędzie audytu tych potrzeb oraz opracowano pakiety szkoleniowe dla przedsiębiorców z sektorów kreatywnych, znajdujących się w początkowej fazie rozwoju (pakiet „c-basic” [14] ), pakiet, którego kształt został nakreślony przez przedsiębiorców uczestniczących w badaniu potrzeb szkoleniowych (pakiet „c-development” [15] ) oraz program szkoleniowy adresowany do osób zainteresowanych podjęciem działalności gospodarczej w sektorze kreatywnym (pakiet „c-start” [16] ).

W roli mediatora kojarzącego przedsiębiorców i pomysłodawców z aniołami biznesu.

Ciekawym projektem realizowanym przez Łódzką Agencję Rozwoju Regionalnego jest Gildia Aniołów Biznesu [17] . Jego celem jest pomoc innowacyjnym firmom znajdującym się we wczesnej fazie rozwoju lub osobom niebędącym jeszcze przedsiębiorcami, które posiadają interesujący pomysł na biznes o potencjale wysokiego wzrostu, w pozyskaniu zewnętrznego finansowania udziałowego oferowanego przez aniołów biznesu. W ramach prowadzonej aktywności przedsiębiorcy i pomysłodawcy mogą liczyć na wsparcie w przygotowaniu biznesplanu przedsięwzięcia, na którego sfinansowanie potrzebny jest kapitał, jak również na wsparcie w procesie poszukiwania inwestora (anioła biznesu) gotowego podjąć ponadprzeciętne ryzyko (większość zgłaszanych pomysłów ma charakter innowacyjny w związku z czym obarczona jest relatywnie wysokim ryzykiem niepowodzenia) i zainwestować prywatne pieniądze w realizację przedsięwzięcia. Wsparcie obejmuje także szkolenia w zakresie prezentowania projektu przed aniołem biznesu, które pozwolą nabyć umiejętności komunikatywnego i spójnego przekazywania informacji o przedsięwzięciu.

W roli zaplecza dla biznesu.

Agencje rozwoju regionalnego są niekiedy inicjatorami powstawania, a następnie zarządcami parków technologicznych. Na przykład Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego założyła Toruński Park Technologiczny w 2005 roku, gdzie na 13,5 ha powierzchni inwestycyjnej przedsiębiorcy mają do dyspozycji 15 tys. m2 przestrzeni biurowej i przemysłowo-technicznej. Na terenie Parku jest zlokalizowane pierwsze w Polsce centrum przetwarzania danych Exea Data Center, specjalizujące się w oferowaniu rozwiązań „w chmurze” (cloud computing).
Od 2003 r. w Rzeszowie działa Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny AEROPOLIS, będący pierwszym branżowym parkiem w Polsce. Jest on ukierunkowany na wsparcie przedsiębiorców z przemysłu lotniczego [18] .

W roli źródła informacji dla przedsiębiorców.

Agencje rozwoju regionalnego pełnią funkcje informacyjne i doradcze. Wiele z nich istnieje w ramach struktury Krajowego Systemu Usług – sieci ponad 200 ośrodków świadczących na rzecz małych i średnich przedsiębiorców usługi informacyjno-doradcze w zakresie procedury rejestracji działalności gospodarczej, wyboru formy prawnej, i opodatkowania działalności gospodarczej, zarządzania finansami przedsiębiorstwa, poszukiwania sposobów zewnętrznego finansowania, wdrażania rozwiązań proinnowacyjnych oraz prośrodowiskowych, udzielania pożyczek oraz poręczeń.

Wsparcia w zakresie świadczenia usług informacyjnych świadczyło 26 agencji rozwoju regionalnego w ramach zakończonego projektu „Wsparcie systemu kompleksowych usług informacyjnych dla przedsiębiorców oraz osób zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą poprzez finansowanie sieci Punktów Konsultacyjnych”. Było to aż 63 292 usług dla przedsiębiorców i osób zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą [19] .

Aktualnie realizowany jest także projekt „Zapewnienie usług z zakresu rozwoju firmy dla przedsiębiorców oraz osób zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą w formule one-stop-shops”, w ramach którego usługi informacyjne i doradcze na rzecz małych i średnich przedsiębiorców oraz osób dopiero planujących rozpoczęcie działalności gospodarczej świadczy 20 agencji rozwoju regionalnego.

Agencje rozwoju regionalnego czynnie wspierają Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości w kreowaniu nowych usług dla małych i średnich przedsiębiorców, finansowanych ze środków publicznych. W latach 2012-2013 siedem agencji rozwoju regionalnego włączyło się w pilotażowy projekt „Wsparcie i rozwój instytucji świadczących usługi na rzecz przedsiębiorczości oraz ich sieci”, którego celem była ocena zapotrzebowania i zdefiniowanie potrzeb mikro- i małych przedsiębiorstw w zakresie usług finansowania zwrotnego, a w szczególności w obrębie wsparcia przy ubieganiu się o pożyczkę lub kredyt, wyszukaniu oferty dostosowanej do potrzeb przedsiębiorstwa oraz jego możliwości finansowych, pomocy przy późniejszej obsłudze zobowiązania oraz podniesienia wiedzy ekonomicznej tych przedsiębiorców dzięki szkoleniom.

W podobny sposób, w testowanie nowej usługi pilotażowej w zakresie ochrony środowiska włączyła się Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego. Rezultaty pilotażu posłużą zaprojektowaniu kompleksowego wsparcia dla przedsiębiorstw w zakresie lepszego zrozumienia zobowiązań płynących z prawa ochrony środowiska, jak również zaplanowaniu usługi szkoleniowej dotyczącej ochrony środowiska.

W roli źródła informacji dla władz regionalnych.

Z inicjatywy Agencji Rozwoju Pomorza, w ramach Pomorskiego Obserwatorium Gospodarczego, cyklicznie monitorowane są zmiany gospodarcze zachodzące w województwie pomorskim. Ich analiza stanowi podstawę przygotowania rekomendacji dla władz regionu oraz instytucji otoczenia biznesu działających na terenie województwa w zakresie uruchomienia określonych instrumentów wsparcia, dynamizujących rozwój gospodarczy w obszarach wzrostu i minimalizujących skutki negatywnych zmian w dziedzinach gospodarki, które przeżywają stagnację lub regres [20] .

W roli promotora działalności eksportowej.

Obecnie 7 agencji rozwoju regionalnego (Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego, Warmińsko-Mazurska Agencja Rozwoju Regionalnego, Podlaska Fundacja Rozwoju Regionalnego, Dolnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego, Agencja Rozwoju Regionalnego w Koninie, Górnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego, Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego) jest członkami paneuropejskiej sieci Enterprise Europe Network [21] , której ośrodki pełnią bardzo istotną rolę we wspieraniu procesów umiędzynarodowienia małych i średnich przedsiębiorstw na rynku europejskim poprzez udzielanie informacji nt. przepisów europejskich, informowanie o zasadach funkcjonowania i perspektywach rynku wewnętrznego towarów i usług oraz programach Wspólnoty adresowanych do małych i średnich przedsiębiorstw, pomoc w poszukiwaniu partnerów handlowych i technologicznych, promowanie innowacyjnych rozwiązań polskich firm na rynku europejskim, wspieranie międzynarodowego transferu technologii oraz promowanie uczestnictwa polskich podmiotów w projektach Programu Ramowego na Rzecz Badań i Rozwoju Technologicznego UE.

Same agencje rozwoju regionalnego także aktywnie włączają się we wsparcie działalności eksportowej. W tym kontekście warto odnotować projekt realizowany przez Agencję Rozwoju Mazowsza zatytułowany „Made in Mazovia” [22] . W ramach projektu została stworzona baza Mazowieckiej Oferty Eksportowej, gdzie przedsiębiorcy zainteresowani podjęciem działalności eksportowej i pozyskaniem odbiorców swoich towarów i usług za granicą mogą bezpłatnie zamieścić własną ofertę.

Ważnym narzędziem promocji eksportu są także organizowane przez agencje rozwoju regionalnego misje gospodarcze. Przedsiębiorcy z województwa łódzkiego za pośrednictwem Łódzkiej Agencji Rozwoju Regionalnego mieli możliwość w samym tylko 2012 roku uczestniczyć dwukrotnie w misjach do Kazachstanu i Chin [23] .

Jaka przyszłość przed agencjami rozwoju regionalnego?

Agencje rozwoju regionalnego zajmują obecnie pozycję ważnego gracza w systemie wsparcia innowacji i przedsiębiorczości w Polsce. Pomimo znaczącej roli pełnionej w sieci instytucjonalnego wsparcia dla przedsiębiorców ich znaczenie może być dalece większe wraz z przechodzeniem na wyższy poziom rozwoju społeczno-gospodarczego kraju – o czym przekonują doświadczenia krajów Europy Zachodniej. Władze państwowe i samorządowe w tych krajach delegują na agencje rozwoju regionalnego coraz większą odpowiedzialność w zakresie wsparcia innowacyjności i przedsiębiorczości. By powierzane im zadania mogły być sprawnie realizowane, przekazuje im się coraz większe środki finansowe. W oparciu o doświadczenia krajów zachodnich można uznać taki scenariusz rozwoju sieci agencji rozwoju regionalnego w Polsce za wysoce prawdopodobny. Dysponują one znaczącym potencjałem, który prawidłowo wykorzystany może poprawiać warunki funkcjonowania przedsiębiorstw, w tym przede wszystkim małych i średnich.

Potencjał agencji rozwoju regionalnego. [24]

- Jako RIF.

Agencje rozwoju regionalnego pełniące funkcję Regionalnej Instytucji Finansującej dysponują ponaddziesięcioletnim, unikatowym doświadczeniem w zakresie wdrażania różnorodnych instrumentów wsparcia działalności przedsiębiorstw. Ten kapitał wiedzy i umiejętności dotyczący procesów organizowania, realizowania, rozliczania i monitorowania wykorzystania środków publicznych jest nie do przecenienia, tak z punktu widzenia instytucji zarządzających alokacją funduszy, jak i samych przedsiębiorców, którzy współuczestniczyli wraz z RIF-ami w usprawnianiu systemu dystrybucji funduszy. Trudno obecnie wyobrazić sobie sprawną i efektywną dystrybucję znaczących środków publicznych bez udziału struktur organizacyjnych powstałych w ramach i wokół Regionalnych Instytucji Finansujących.

- Jako uczestników sieci Krajowego Systemu Usług.

Sieć Krajowego Systemu Usług pełni bardzo istotną rolę w systemie wsparcia przedsiębiorczości i innowacyjności w Polsce. Sieci wspierające rozwój przedsiębiorczości są – zdaniem przedsiębiorców – potrzebne i konieczne do prawidłowego funkcjonowania gospodarki, a jakość usług oferowanych przez ośrodki sieci jest przez nich wysoko oceniana [25] . O takiej ocenie decyduje wysoko wyspecjalizowana kadra, stale podnosząca swoje kompetencje, która świadczy szerokie spektrum usług informacyjnych i doradczych oraz odpowiednia dostępność ośrodków sieci.

- Jako beneficjentów środków pomocowych.

Agencje rozwoju regionalnego w sposób efektywny pozyskują i realizują projekty o różnorodnym charakterze. Decydujące znaczenie ma tu doświadczenie pracowników tych instytucji. Istotnym atutem działalności agencji rozwoju regionalnego w obszarze projektowym jest komplementarność wykorzystania funduszy pochodzących zarówno z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (finansującego tzw. projekty „twarde”, inwestycyjne), jak również Europejskiego Funduszu Społecznego (finansującego tzw. projekty „miękkie”, szkoleniowe). Ta komplementarność – raczej wyjątkowa na polskiej mapie projektów unijnych – tworzy kapitalne możliwości absorpcji środków finansowych, dystrybuowanych w kolejnym okresie programowania funduszy europejskich, gdzie priorytet zostanie przyznany projektom o charakterze interdyscyplinarnym (łączącym różne obszary tematyczne) i komplementarnym (łączącym obszary interwencji różnych funduszy).

- Jako uczestników konsorcjów/powiązań klastrowych uzyskujących wsparcie.

Agencje rozwoju regionalnego dowiodły umiejętności efektywnej współpracy z uczelniami wyższymi, jednostkami naukowymi oraz innymi instytucjami otoczenia biznesu. Ta umiejętność współpracy z innymi instytucjami jest szczególnie istotna przy podejmowaniu przedsięwzięć wymagających efektywnego partnerstwa różnych grup interesariuszy (np. przy zawiązywaniu porozumień klastrowych).

Wyzwania na przyszłość.

Przed agencjami rozwoju regionalnego stoi w najbliższej przyszłości szereg wyzwań, których obszary zostały zarysowane poniżej.

1. Doskonalenie rozwiązań tworzących dobre praktyki, takich jak: inkubatory przedsiębiorczości, klastry, projekty realizowane przez instytucje otoczenia biznesu kreujące pożądane kierunki rozwoju przedsiębiorstw (np. upowszechnianie wiedzy z obszaru prawa własności przemysłowej/intelektualnej, komercjalizacji wiedzy, rozwoju kooperacji sektora biznesu z sektorem nauki).
2. Poszukiwanie form rozwoju nowych dziedzin usług świadczonych na rzecz małych i średnich przedsiębiorstw w ramach ośrodków Krajowego Systemu Usług.
3. Wykorzystywanie potencjału Regionalnych Instytucji Finansujących do bieżącej obsługi działań wdrażanych przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości oraz świadczenie usług przez wyspecjalizowane zespoły złożone z pracowników Regionalnych Instytucji Finansujących na rzecz innych instytucji systemu wdrażania funduszy unijnych, w tym uzyskiwanie zleceń na kontrole, audyty projektów, obsługa wybranych obszarów zadań związanych z kontraktowaniem środków.
4. Wykorzystywanie potencjału związanego z obsługą projektów do rozważanych obecnie koncepcji funkcjonowania wsparcia dla przedsiębiorców w przyszłej perspektywie finansowej, w tym: koncepcji udzielania kompleksowej informacji dla przedsiębiorców zainteresowanych pozyskaniem środków unijnych, ich ukierunkowania, pełnienia funkcji opiekunów projektu itd.
5. Wykorzystywanie potencjału wdrożeniowego agencji rozwoju regionalnego w obszarze prowadzenia przez PARP projektów pilotażowych w zakresie bezpośredniego wsparcia przedsiębiorców i pełnienie w ten sposób roli konsultanta w procesie projektowania nowego zakresu i kształtu usług.
6. Analizowanie kontekstu wykorzystania potencjału agencji rozwoju regionalnego w toku formułowania założeń przyszłych programów operacyjnych – uwzględnianie kompetencji w obszarze realizacji projektów wielofunduszowych, zdolności operacyjnych do skutecznego wykonywania szerokiego spektrum zadań związanych z uzyskanym wsparciem, różnorodnych ról pełnionych przez agencje rozwoju regionalnego w obecnej perspektywie.
7. Podejmowanie dialogu w obszarze możliwości nadania agencjom statusu zdefiniowanego na poziomie rozwiązań ustawowych, co mogłoby lepiej ulokować te podmioty w strukturze instytucji wsparcia dla biznesu i efektywniej niż dotychczas wykorzystać zasoby posiadane przez te instytucje również na poziomie programów regionalnych.