« Powrót

Rozdział 13. Prawo zamówień publicznych



1. Przygotowanie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego

Nowoczesna gospodarka rozwija się dzięki wiedzy i kreatywności ludzi. Kapitał kreatywny jest kluczowym elementem potencjału rozwoju miast, stymulatorem zmian i czynnikiem wpływającym na ich atrakcyjność inwestycyjną. Dlatego też władze miast, w ramach podejmowanych działań, dbają o tworzenie warunków dla rozwoju sektora kreatywnego i jego odpowiedniego wykorzystania w celu wzmocnienia bazy rozwoju ekonomicznego miasta.

Sektor kreatywny wykorzystywany jest m.in. w realizacji zamówień publicznych, co przynosi obopólne korzyści. Realizacja zamówień zleconych przez zamawiających pozwala na większy rozwój wykonawcom wchodzącym w skład sektora kreatywnego, zamawiający z kolei ma pewność, że zamówienie realizowane jest przez dynamicznego i przedsiębiorczego wykonawcę, dającego gwarancję jak najlepszej realizacji zamówienia.

Niemniej jednak nie jest możliwe wygranie przetargu bez szczegółowej znajomości przepisów regulujących sposób udzielania zamówień publicznych. Wykonawca, aby uczestniczyć w postępowaniu, musi spełnić szereg obowiązków. Konieczna jest również wiedza wykonawcy w zakresie uprawnień i obowiązków zamawiającego, zdarza się bowiem, iż zamawiający prowadząc postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, również popełniają błędy, naruszają przepisy regulujące sposób udzielania zamówień publicznych. Zatem szczegółowa znajomość regulacji dotyczących udzielania zamówień publicznych pozwala wykonawcom na zabezpieczenie własnego interesu oraz zwiększa szansę uzyskania zamówienia publicznego.

Zamówienia publiczne to proces, w którym podmioty zobowiązane do stosowania regulacji w zakresie zamówień publicznych zmierzają do zawarcia umowy cywilnoprawnej, dotyczącej dostaw, usług lub robót budowlanych. Podstawowym aktem prawnym systemu zamówień publicznych jest przyjęta w dniu 29 stycznia 2004 r. ustawa – Prawo zamówień publicznych (dalej zwana „ustawą pzp”)[1] .

Zamówieniem publicznym jest umowa zawarta między zamawiającym a wykonawcą, której przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane. Nie każda jednak umowa cywilnoprawna może być zawarta po przeprowadzeniu zamówienia publicznego. Dotyczy ono tylko takich umów, które zgodnie z art. 2 pkt 13 ustawy pzp charakteryzują się trzema następującymi cechami stanowiącymi essentialia negotii:
– odpłatnością;
– stronami umowy są tylko podmioty określone w ustawie pzp;
– przedmiotem umowy są dostawy, usługi lub roboty budowlane[2] .
Wskazane elementy muszą wystąpić łącznie, a więc jeżeli chociażby jeden z nich się nie pojawi w danym stanie faktycznym (np. brak odpłatności umowy), to nie istnieje obowiązek stosowania ustawy pzp[3] .

2. Opis przedmiotu zamówienia

Przygotowanie postępowania rozpoczyna właściwe określenie przedmiotu zamówienia i jest to jedna z najistotniejszych czynności dokonywanych przez zamawiającego w celu przeprowadzenia postępowania. Ponadto opis przedmiotu zamówienia stanowi podstawowy element SIWZ i jest on niezbędny do prawidłowego ustalenia jego wartości. Z drugiej strony, opis przedmiotu zamówienia to jednocześnie czynność, przy której dokonywaniu najłatwiej o faworyzowanie określonych wykonawców[4] .

Ustawa nakłada na zamawiającego obowiązek dokonania opisu przedmiotu zamówienia w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, przy uwzględnieniu wszystkich wymagań i okoliczności mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty[5] .

Pamiętaj:
Opis przedmiotu zamówienia powinien być sporządzony w taki sposób, który zapewnia, że wykonawcy będą w stanie, bez dokonywania dodatkowych interpretacji, zidentyfikować, co jest przedmiotem zamówienia – jakie usługi, dostawy czy roboty budowlane, i że wszystkie elementy istotne dla wykonania zamówienia będą w nim uwzględnione.
Jak podkreśla KIO: „z dyspozycji przedmiotowego przepisu wynika, że dla wszystkich wykonawców ten opis musi być zrozumiały i co więcej, powinni go rozumieć w taki sam sposób”[6] . Warto w tym miejscu wskazać również tezę postanowienia Zespołu Arbitrów Urzędu Zamówień Publicznych, zgodnie z którą: „Niejednoznaczny opis przedmiotu zamówienia w sposób istotny rzutuje na możliwość prawidłowego sporządzenia kosztorysu ofertowego metodą szczegółową, co równocześnie czyni niemożliwym dokonania prawidłowego porównania i oceny złożonych ofert”[7] .

Oprócz pozytywnego określenia sposobu dokonania opisu przedmiotu zamówienia ustawodawca określił również negatywne przesłanki w tym zakresie. Zgodnie z art. 29 ust. 2 ustawy pzp przedmiotu zamówienia nie można opisywać w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję. Przepis ten oznacza konieczność eliminacji z określenia przedmiotu zamówienia wszelkich sformułowań lub parametrów, które wskazywałyby na konkretny wyrób lub konkretnego wykonawcę[8] .

Uwaga:
KIO w wyroku z dnia 27 lipca 2009 r. wskazała, że „przejawem naruszenia zasady uczciwej konkurencji jest nie tylko opisanie przedmiotu zamówienia z użyciem oznaczeń wskazujących na konkretnego producenta lub konkretny produkt albo z użyciem parametrów wskazujących na konkretnego producenta, dostawcę albo konkretny wyrób, ale także określenie na tyle rygorystycznych wymagań co do parametrów technicznych, które nie są uzasadnione obiektywnymi potrzebami zamawiającego i które uniemożliwiają udział niektórym wykonawcom w postępowaniu, ograniczając w ten sposób krąg podmiotów zdolnych do wykonania zamówienia”[9] .

Ustawa zawiera wyraźny zakaz dokonywania opisu przedmiotu zamówienia w sposób, który utrudniałby uczciwą konkurencję, a w granicach tego zakazu zawiera się dokonywanie opisu przedmiotu zamówienia, poprzez wskazanie konkretnego produktu, ale też szczegółowe jego opisanie, co mogłoby wpływać na konkurencję na rynku. Wyjątkiem od tej zasady jest art. 29 ust. 3 ustawy pzp, zgodnie z którym zamawiający może w opisie przedmiotu zamówienia wskazać znaki towarowe, patenty lub pochodzenie[10] . Oczywiste jest, że zamawiający opisując przedmiot zamówienia w ten sposób, narusza zasadę uczciwej konkurencji, dlatego też wskazanie znaku towarowego, patentu lub pochodzenia jest wyjątkiem od reguły, nie powinno być interpretowane rozszerzająco i nie oznacza, że każdy produkt można określić w ten sposób.

Pamiętaj:
Aby zamawiający mógł zastosować art 29 ust. 3 ustawy pzp, muszą zostać spełnione łącznie następujące przesłanki:
– jest to uzasadnione specyfiką przedmiotu zamówienia, czyli produkt jest np. wyjątkowo rzadki czy produkowany tylko przez nielicznych wykonawców;
– zamawiający nie może opisać przedmiotu zamówienia za pomocą dokładnych określeń;
– wskazaniu takiemu towarzyszą wyrazy „lub równoważny”;
i co ważne – to zamawiający jest zobowiązany udowodnić ich istnienie, a nie wykonawca.

W doktrynie kładzie się nacisk na fakt, że art. 29 ust. 3 ustawy pzp możliwy jest do zastosowania wyłącznie w przypadku wystąpienia wyjątkowych okoliczności i zgodnie z zasadą exceptiones non sunt extendendae należy go interpretować ściśle[11] . Przyjmuje się, że można podać w opisie przedmiotu zamówienia znaki towarowe, patenty lub pochodzenie w sytuacji, gdy dokonanie go za pomocą innych dostatecznie dokładnych określeń byłoby niezmiernie trudne. Jednak w takim przypadku zamawiający powinien ową „trudność” wykazać przytoczeniem stosownych okoliczności natury faktycznej[12] .

Uwaga:
Aby nie narazić się na zarzut utrudniania uczciwej konkurencji, w każdym przypadku, gdy obiektywnie możliwe jest opisanie przedmiotu zamówienia w sposób niewymagający wskazania znaku towarowego, zamawiający powinien się do tego zastosować.

Zamawiający, oprócz opisu słownego, powinien posługiwać się także kodami i nazwami Wspólnego Słownika Zamówień[13] , który służy określaniu przedmiotu zamówienia w sposób jednoznaczny i pozwalający wykonawcom – niezależnie od kraju, z którego pochodzą, i języka, którym się posługują – na identyfikację przedmiotu zamówienia oraz na odpowiednie szacowanie wartości dostaw i usług okresowych.

Odrębne zasady dokonywania opisu przedmiotu zamówienia zostały określone dla zamówień na roboty budowlane. W takim przypadku opisu przedmiotu zamówienia dokonuje się za pomocą dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych. Natomiast jeżeli przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych w rozumieniu ustawy – Prawo budowlane, zamawiający opisuje przedmiot zamówienia za pomocą programu funkcjonalno-użytkowego, w którym podaje się przeznaczenie ukończonych robót budowlanych oraz stawiane im wymagania techniczne, ekonomiczne, architektoniczne i funkcjonalne[14] . Szczegółowy zakres i forma dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego zostały określone w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r[15].

3. Wartość zamówienia

Kolejną czynnością zamawiającego wykonywaną w ramach przygotowania postępowania jest ustalenie wartości zamówienia. Jest to kluczowa sprawa dla stwierdzenia konieczności stosowania przepisów Prawa zamówień publicznych. Prawidłowe ustalenie wartości zamówienia jest konieczne ze względu na przepisy ustawy określające progi stosowania jej regulacji. W wielu aktach prawnych ustawodawca przyjmuje bowiem pewien próg bagatelności, poniżej którego przepisy tych aktów nie znajdują zastosowania. Podobnie – ustawy pzp nie stosuje się do zamówień i konkursów, których wartość nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 14 000 euro[16] . Wynika to stąd, że ewentualne korzyści wynikające z rozszerzenia zakresu stosowania ustawy pzp na zamówienia o niskiej wartości nie równoważyłyby kosztów czy też poniesionego wysiłku organizacyjnego. Ustawa ustanawia próg na poziomie 14 000 euro, co zgodnie z kursem ogłoszonym w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów[17] , który wynosi 4,2249 zł, jest równoznaczne zamówieniom do kwoty 59 148,60 zł. Warto jednak zauważyć, że w przypadku wydatkowania środków publicznych zamawiający cały czas zobowiązany jest stosować zasady wynikające z przepisów ustawy o finansach publicznych, w tym dotyczące celowości i oszczędności wydatkowania.

Pamiętaj:
Podstawą ustalenia wartości zamówienia jest całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy, bez podatku od towarów i usług, ustalone przez zamawiającego z należytą starannością[18] .

Ustawa pzp, prócz ogólnej zasady dochowania należytej staranności, nie wskazuje zamawiającemu kryteriów, na których podstawie powinien oszacować wynagrodzenie wykonawcy, należy zatem przyjąć za orzecznictwem, że zaliczyć do nich należy m.in.:
– rzeczywistą wartość zamówienia, ustaloną przez zamawiającego z uwzględnieniem najwyższej możliwej wartości. Krajowa Izba Odwoławcza UZP w wyroku z dnia 12 sierpnia 2008 r. wskazała, że zamawiający szacując wartość zamówienia, ma obowiązek wziąć pod uwagę najwyższą możliwą wartość, zaś postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego jest rynkową konfrontacją oferowanych przez przedsiębiorców towarów i usług. Zasadne jest więc założenie, że oferta najkorzystniejsza będzie ofertą z ceną niższą niż rzeczywista wartość zamówienia[19] ;
– dane rynkowe oraz średnie ceny z zawartych wcześniej umów dotyczących podobnego zamówienia z uwzględnieniem wskaźnika wzrostu cen i usług[20] ;
– obowiązek ustalenia prawidłowej stawki VAT w trakcie przygotowania postępowania. Jest to niezbędne do określenia wartości zamówienia, jak również do oceny prawidłowości zastosowanych stawek w złożonych ofertach, a tym samym prawidłowego obliczenia ceny ofertowej[21] .

Z art. 32 ust. 2 ustawy pzp wynika zakaz dzielenia zamówienia na części lub zaniżania jego wartości w celu uniknięcia stosowania przepisów ustawy. Przepis ten nie wprowadza generalnego zakazu dzielenia zamówienia, wskazuje jednak, że podział zamówienia zakazany jest tylko, gdy zamawiający chce go dokonać w celu obniżenia wartości poszczególnych zamówień poniżej progów ustawowych pozwalających mu na uniknięcie stosowania przepisów ustawy pzp w całości.
Ustawodawca nie zakazuje natomiast podziału zamówienia, gdy jest to uzasadnione z przyczyn technologicznych, organizacyjnych lub gospodarczych, a także gdy wielkość zamówienia przekracza możliwości budżetowe zamawiającego. W takiej sytuacji udzielenie zamówień można rozłożyć np. na kolejne lata budżetowe[22] .

Uwaga:
Niedozwolony jest więc podział zamówienia na umowy o wartości poniżej równowartości 14 000 euro, jak również podział, który ma na celu ominięcie przepisów zarezerwowanych dla procedury progowej, pełnej czy zaostrzonej.

Szczególny sposób określania wartości zamówienia został określony w ustawie dla zamówień na roboty budowlane. W świetle art. 33 ust. 1 ustawy pzp wartość zamówienia na roboty budowlane ustala się na podstawie:
1) kosztorysu inwestorskiego sporządzanego na etapie opracowania dokumentacji projektowej albo na podstawie planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym, jeżeli przedmiotem zamówienia jest wykonanie robót budowlanych w rozumieniu ustawy – Prawo budowlane;
2) planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym, jeżeli przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych w rozumieniu ustawy – Prawo budowlane.

Uwaga:
Przy obliczaniu wartości zamówienia na roboty budowlane zamawiający zobowiązany jest również uwzględnić wartość dostaw związanych z wykonywaniem robót budowlanych oddanych przez zamawiającego do dyspozycji wykonawcy. Z taką sytuacją będziemy mieć do czynienia w przypadku, gdy zamawiający nabył materiały lub części do wykonania robót budowlanych i zamierza przekazać je wykonawcy w celu użycia do wykonania robót.

Kolejna szczegółowa regulacja dotycząca ustalenia wartości zamówienia przewidziana została dla zamówień na usługi i dostawy powtarzające się okresowo. W takiej sytuacji podstawą ustalenia wartości zamówienia jest łączna wartość zamówień tego samego rodzaju:
– udzielonych w terminie poprzednich 12 miesięcy lub w poprzednim roku budżetowym, z uwzględnieniem zmian ilościowych zamawianych usług lub dostaw oraz prognozowanego na dany rok średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem;
– których zamawiający zamierza udzielić w terminie 12 miesięcy następujących po pierwszej usłudze lub dostawie[23] .

Istotne znaczenie ma również termin ustalania wartości zamówienia, ustawodawca bowiem zobligował zamawiających do ustalania terminu w taki sposób, by jak najbardziej odzwierciedlało ono rzeczywistą wartość zamówienia. Jeżeli przedmiotem zamówienia są dostawy lub usługi, ustalenie wartości zamówienia zamawiający dokonuje nie wcześniej niż trzy miesiące przed wszczęciem postępowania, w przypadku zaś, gdy przedmiotem zamówienia są roboty budowlane, nie wcześniej niż na sześć miesięcy przed dniem wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego[24] .

Uwaga:
Gdy wartość zamówienia została określona wcześniej, zamawiający powinien ponownie dokonać jej ustalenia, w praktyce – aktualizując poprzednie ustalenia.

4. Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia („SIWZ”)

Dokumentem, który posłuży wykonawcom do sporządzenia oferty, jest Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia. Jej celem jest dostarczenie wykonawcy wszelkich niezbędnych informacji do sporządzenia oferty odpowiadającej potrzebom wszczętego postępowania. Z uwagi na fakt, że wiele nieprawidłowości i błędów związanych z udzielaniem zamówień publicznych powstaje na etapie jego przygotowywania, ustawodawca położył szczególny nacisk na uregulowanie kwestii dotyczącej SIWZ.

SIWZ sporządza zamawiający i ze względu na swoją wagę powinien być opatrzony podpisem zamawiającego, a zainteresowani wykonawcy powinni otrzymać kopię. Podstawą uznania oferty za niepodlegającą odrzuceniu jest bowiem zgodność jej treści z SIWZ. Pośpiech towarzyszący procesowi udzielania zamówienia powoduje wzrost prawdopodobieństwa wadliwego przygotowania SIWZ, ponadto często sporządzanie poszczególnych części SIWZ powierzane jest różnym osobom, co może powodować brak spójności lub kompletności poszczególnych jej zapisów.

Pamiętaj:
Z uwagi na fakt, że często SIWZ sporządzana jest w pośpiechu oraz przez różne osoby nie zawsze na bieżąco współpracujące ze sobą, konieczne jest ze strony zamawiającego, aby proces zatwierdzania Specyfikacji nie sprowadzał się jedynie do formalnej czynności złożenia podpisu pod dokumentacją, lecz aby przed jej zatwierdzeniem nastąpiła rzetelna analiza wszystkich jej postanowień, zarówno pod kątem formalnoprawnym, jak i merytorycznym.

Praktyka pokazuje, że – wbrew pozorom – dużą rolę w stworzeniu właściwej SIWZ odgrywają potencjalni wykonawcy zamówienia. Wprawdzie na etapie tworzenia SIWZ nie mają oni wiedzy o zapisach znajdujących się w Specyfikacji, jednakże w momencie ogłoszenia postępowania i opublikowania SIWZ analizują oni szczegółowo jej zapisy. Zgodnie bowiem z art. 38 ustawy pzp wykonawca może zwrócić się do zamawiającego o wyjaśnienie treści SIWZ. Ustawa nakazuje, aby wszelkie wymagania, wyjaśnienia i informacje, a także dokumenty związane z postępowaniem, przekazywane były wszystkim uczestnikom postępowania na równych zasadach, dlatego też treść odpowiedzi oraz treść pytania zamawiający musi przesłać wszystkim wykonawcom, którzy pobrali SIWZ (a nie tylko pytającemu), bez podawania źródła zapytania. Zamawiający może również zwołać zebranie wszystkich wykonawców w celu wyjaśnienia wątpliwości dotyczących treści Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia.

W uzasadnionych przypadkach przed upływem terminu składania ofert zamawiający może zmienić treść SIWZ. Dokonaną zmianę Specyfikacji zamawiający przekazuje niezwłocznie wszystkim wykonawcom, którym przekazano Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia, a jeżeli Specyfikacja jest udostępniana na stronie internetowej, zamieszcza ją także na tej stronie.

Uwaga:
Wykonawcy mogą żądać wyjaśnień do SIWZ w każdym czasie, aż do upływu terminu składania ofert. Przepis zwalnia jednak zamawiającego z obowiązku udzielenia wyjaśnień, jeżeli wniosek o wyjaśnienie wpłynie po upływie terminu, o którym mowa w art. 38 ust. 1 ustawy pzp[25] . Również w przypadku, gdy wniosek dotyczy już udzielonych wyjaśnień, zamawiający nie ma obowiązku udzielenia odpowiedzi. Nie oznacza to jednak, że zamawiający nie ma prawa w takich przypadkach udzielić odpowiedzi. Może to zrobić, ale nie jest związany terminami ostatecznymi. Natomiast powinien wyjaśnień udzielić niezwłocznie, jeżeli się na to decyduje, gdyż wykonawcy muszą mieć czas na uwzględnienie wyjaśnień w treści swoich ofert[26] .

We wszystkich trybach przewidujących obowiązek sporządzenia SIWZ zamawiający jest uprawniony – za wyjątkiem trybu przetargu nieograniczonego, w którym jest to obowiązkiem – do opublikowania SIWZ na własnej stronie internetowej od dnia zamieszczenia ogłoszenia o zamówieniu w Biuletynie Zamówień Publicznych (BPZ) albo Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE) do upływu terminu składania ofert.

W postępowaniach, których wartość jest równa lub przekracza równowartość progów unijnych, Specyfikacja powinna zawierać co najmniej informacje wymagane postanowieniami art. 36 ust. 1 ustawy pzp, czyli:
1) nazwę (firmę) oraz adres zamawiającego;
2) tryb udzielenia zamówienia;
3) opis przedmiotu zamówienia;
4) termin wykonania zamówienia;
5) warunki udziału w postępowaniu oraz opis sposobu dokonywania oceny spełniania tych warunków;
6) wykaz oświadczeń lub dokumentów, jakie mają dostarczyć wykonawcy w celu potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu;
7) informacje o sposobie porozumiewania się zamawiającego z wykonawcami oraz przekazywania oświadczeń lub dokumentów, a także wskazanie osób uprawnionych do porozumiewania się z wykonawcami;
8) wymagania dotyczące wadium;
9) termin związania ofertą;
10) opis sposobu przygotowywania ofert;
11) miejsce oraz termin składania i otwarcia ofert;
12) opis sposobu obliczenia ceny;
13) opis kryteriów, którymi zamawiający będzie się kierował przy wyborze oferty, wraz z podaniem znaczenia tych kryteriów i sposobu oceny ofert;
14) informacje o formalnościach, jakie powinny zostać dopełnione po wyborze oferty w celu zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego;
15) wymagania dotyczące zabezpieczenia należytego wykonania umowy;
16) istotne dla stron postanowienia, które zostaną wprowadzone do treści zawieranej umowy w sprawie zamówienia publicznego, ogólne warunki umowy albo wzór umowy, jeżeli zamawiający wymaga od wykonawcy, aby zawarł z nim umowę w sprawie zamówienia publicznego na takich warunkach;
17) pouczenie o środkach ochrony prawnej przysługujących wykonawcy w toku postępowania o udzielenie zamówienia;
oraz następujące, spośród wymienionych w art. 36 ust. 2 ustawy pzp, które są niezbędne dla przeprowadzenia konkretnego postępowania:
1) opis części zamówienia, jeżeli zamawiający dopuszcza składanie ofert częściowych;
2) maksymalną liczbę wykonawców, z którymi zamawiający zawrze umowę ramową, jeżeli zamawiający przewiduje zawarcie umowy ramowej;
3) informację o przewidywanych zamówieniach uzupełniających, o których mowa w art. 67 ust. 1 pkt 6 i 7 lub art. 134 ust. 6 pkt 3 i 4 ustawy pzp, jeżeli zamawiający przewiduje udzielenie takich zamówień;
4) opis sposobu przedstawiania ofert wariantowych oraz minimalne warunki, jakim muszą odpowiadać oferty wariantowe, jeżeli zamawiający dopuszcza ich składanie;
5) adres poczty elektronicznej lub strony internetowej zamawiającego, jeżeli zamawiający dopuszcza porozumiewanie się drogą elektroniczną;
6) informacje dotyczące walut obcych, w jakich mogą być prowadzone rozliczenia między zamawiającym a wykonawcą, jeżeli zamawiający przewiduje rozliczenia w walutach obcych;
7) jeżeli zamawiający przewiduje aukcję elektroniczną:
a) informację o przewidywanym wyborze najkorzystniejszej oferty z zastosowaniem aukcji elektronicznej,
b) wymagania dotyczące rejestracji i identyfikacji wykonawców, w tym wymagania techniczne urządzeń informatycznych,
c) informację, które spośród kryteriów oceny ofert będą stosowane w toku aukcji elektronicznej;
8) wysokość zwrotu kosztów udziału w postępowaniu, jeżeli zamawiający przewiduje ich zwrot;
9) jeżeli zamawiający przewiduje wymagania, o których mowa w art. 29 ust. 4 ustawy pzp, określenie w szczególności:
a) liczby osób, o których mowa w art. 29 ust. 4 pkt 1 ustawy pzp, i okresu wymaganego zatrudnienia tych osób,
b) sposobu dokumentowania zatrudnienia osób, o których mowa w art. 29 ust. 4 pkt 1 ustawy pzp, lub utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego,
c) uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę wymagań, o których mowa w art. 29 ust. 4 ustawy pzp, oraz sankcji z tytułu niespełnienia tych wymagań.
10) informację o obowiązku osobistego wykonania przez wykonawcę kluczowych części zamówienia, jeżeli zamawiający dokonuje takiego zastrzeżenia zgodnie z art. 36a ust. 2 ustawy pzp;
11) w przypadku zamówień na roboty budowlane:
a) wymagania dotyczące umowy o podwykonawstwo, której przedmiotem są roboty budowlane, których niespełnienie spowoduje zgłoszenie przez zamawiającego odpowiednio zastrzeżeń lub sprzeciwu, jeżeli zamawiający określa takie wymagania,
b) informacje o umowach o podwykonawstwo, których przedmiotem są dostawy lub usługi, które, z uwagi na wartość lub przedmiot tych dostaw lub usług, nie podlegają obowiązkowi przedkładania zamawiającemu, jeżeli zamawiający określa takie informacje;
12) procentową wartość ostatniej części wynagrodzenia za wykonanie umowy w sprawie zamówienia na roboty budowlane, jeżeli zamawiający określa taką wartość, zgodnie z art. 143a ust. 3 ustawy pzp.

Ponadto, w zależności od trybu, w jakim prowadzone będzie postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, różnić się będzie zawartość SIWZ, gdyż powstawać ona będzie na różnych etapach postępowania. I tak:
– w przetargu nieograniczonym – zamawiający jest zobowiązany sporządzić SIWZ przed rozpoczęciem postępowania, uwzględniając wszystkie informacje wymienione w art. 36 ust. 1 ustawy pzp oraz, o ile jest to konieczne, informacje zawarte w ustępie 2 art. 36 ustawy pzp. Zamawiający publikuje SIWZ na stronie internetowej oraz przekazuje ją wykonawcy na jego wniosek;
– w przetargu ograniczonym – SIWZ powinna zawierać informacje wymienione w art. 36 ust. 1 ustawy pzp, z wyjątkiem opisu warunków udziału w postępowaniu oraz opisu sposobu dokonywania oceny spełniania tych warunków (art. 36 ust. 1 pkt 5 ustawy pzp), a także wykazu oświadczeń i dokumentów, jakie mają dostarczyć wykonawcy w celu potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu (art. 36 ust. 1 pkt 6 ustawy pzp). O ile jest to konieczne, w SIWZ powinny być również zawarte informacje wskazane w ustępie 2 art. 36 ustawy pzp. Zamawiający jest zobowiązany przekazać SIWZ tylko tym wykonawcom, którzy spełniają określone przez niego warunki udziału w postępowaniu oraz otrzymali najwyższe oceny spełnienia tych warunków;
– w negocjacjach z ogłoszeniem – zamawiający jest zobowiązany, przed zaproszeniem zakwalifikowanych do złożenia ofert wstępnych, sporządzić SIWZ zawierającą informacje określone w art. 36 ust. 1 ustawy pzp z następującymi wyjątkami:
a) warunki udziału w postępowaniu oraz opis sposobu dokonywania oceny spełniania tych warunków (art. 36 ust. 1 pkt 5 ustawy pzp);
b) wykaz oświadczeń lub dokumentów, jakie mają dostarczyć wykonawcy w celu potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu (art. 36 ust. 1 pkt 6 ustawy pzp);
c) termin związania ofertą (art. 36 ust. 1 pkt 9 ustawy pzp);
d) miejsce oraz termin składania i otwarcia ofert (art. 36 ust. 11 ustawy pzp),
a także, o ile jest to konieczne, informacje zawarte w ustępie 2 art. 26 ustawy pzp;
– w dialogu konkurencyjnym – zamawiający, po przeprowadzeniu dialogu z zakwalifikowanymi wykonawcami, zobowiązany jest sporządzić SIWZ zawierającą informacje określone w art. 36 ust. 1 ustawy pzp, z wyjątkiem opisu warunków udziału w postępowaniu oraz opisu sposobu dokonywania oceny spełniania tych warunków (art. 36 ust. 1 pkt 5 ustawy pzp), a także wykazu oświadczeń i dokumentów, jakie mają dostarczyć wykonawcy w celu potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu (art. 36 ust. 1 pkt 6 ustawy pzp). O ile jest to konieczne, w SIWZ powinny być również zawarte informacje wskazane w ustępie 2 art. 36 ustawy pzp;
– w negocjacjach bez ogłoszenia – zamawiający jest zobowiązany sporządzić SIWZ po przeprowadzeniu negocjacji z zaproszonymi wykonawcami. SIWZ powinna zawierać wszystkie informacje określone w art. 36 ust. 1 ustawy pzp, z wyjątkiem opisu warunków udziału w postępowaniu oraz opisu sposobu dokonywania oceny spełniania tych warunków (art. 36 ust. 1 pkt 5 ustawy pzp) oraz, o ile jest to konieczne, informacje zawarte w art. 36 ust. 2 ustawy pzp;
– w zapytaniu o cenę – zamawiający zobowiązany jest sporządzić SIWZ przed zaproszeniem do składania ofert. SIWZ nie zawiera informacji dotyczącej wymogu wniesienia wadium (art. 36 ust. 1 pkt 8 ustawy pzp) oraz dotyczącej wymogu wniesienia zabezpieczenia należytego wykonania umowy (art. 36 ust. 1 pkt 15 ustawy pzp);
– w licytacji elektronicznej – zamawiający nie sporządza SIWZ, a jej rolę pełni ogłoszenie o licytacji;
– w zamówieniu z wolnej ręki – zamawiający nie sporządza SIWZ, wszystkie postanowienia umowy, jaka ma być zawarta z wykonawcą, są ustalane w drodze bezpośrednich negocjacji.

Przypisy
Bibliografia
Wykaz zalecanej literatury:
1) M. Bielikow, Ustalenie wartości zamówienia publicznego, „Jurysta” 2/2011.
2) Zamówienia publiczne. Podręcznik, red. M. Chmaj, Wydawnictwo Publicus, Warszawa 2010.
3) P. Granecki, Prawo zamówień publicznych: komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2012,
4) Z. Raczkiewicz, Zamówienia publiczne w orzeczeniach Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, Wydawnictwo Presscom, Wrocław 2008.
5) J. Pieróg, Prawo zamówień publicznych: komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010.
6) I. Skubiszak-Kalinowska, E. Wiktorowska, Rozwiązania równoważne. Część I, „Zamówienia Publiczne. Doradca” 2011, nr 3.
7) I. Skubiszak-Kalinowska, Opis przedmiotu zamówienia przy zakupach sprzętu IT, „Zamówienia Publiczne. Doradca” 2012, nr 4.

Lista adresów internetowych tematycznie związanych z artykułem:
1) http://www.uzp.gov.pl – oficjalna strona Urzędu Zamówień Publicznych, informacje związane z udzielaniem zamówień publicznych, w tym wytyczne, orzecznictwo KIO, interpretacje przepisów ustawy pzp, publikacje UZP.
2) http://www.parp.gov.pl/index/more/26971 – publikacja opisująca sposób przygotowania postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
3) http://www.bzg.pl/node/425 – informacje na temat przygotowania postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
4) http://www.portalzp.pl – orzecznictwo w zakresie udzielania zamówień publicznych, wzory dokumentów, wyszukiwanie kodów CPV.
5) http://e-prawnik.pl/forum/biznes/prawo-zamowien-publicznych/ – porady prawne w zakresie udzielania zamówień publicznych.